Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Blaðsíða 102

lóo .
»bautasteina, sem standa brautu nær, reisir niður að nið«.
Það er ættaróðalið, arfleifðin, þetta þögula vitni um dug
og gæfu ættarinnar og sjálfs manns.
Og það er sem holtin sjálf hleypi í mann þrótt,
þar hreystiraun einhver var drýgð.
Og' það er sem moldin sé manni þó skyld
sem mæðrum og feðrum er vígð.
(St. G. St.).
I íslenskum sveitum hafa kröfurnár til sóknar að vísu
veriö altof litlar, enda voru þeim, sveitunum, bundnar of
þungar byrðar um margar aldir, og alt, sem nærri var til
samanburðar, var of smátt, og ok vanans að lokum orðið
of þungt. En þegar vorar í þjóðlífinu, »þá mun vanans
vetrarskafl verða að jjúfum daggarraka«. Það er eins og
jörðin komi græn undan skaflinum: heilbrigður, óþorrinn
þróttur. En sá þróttur, sem svo skyndilega er leystur, er
viltur og blindur á viðfangsefnin, sem næst liggja.
Svo getum við hugsað okkur barnalega metnaðarfulla
foreldra í bændastétt. Jafnframt metnaðinum eiga þeir þá
rómantisku sýn á lífinu, sein gerir fjöllin blá og fögur, af
því að þau eru fjarlæg. Þeir vilja börnunum sínum vel,
óska þeim mannaforráða, öruggs og baráttulítils lífs.
Efnismestu börnin gera þeir að heiman, hjálpa þeim upp
bröttustu klifin, til að ná í »stöður« og fjarlæg störf. En
starfið er að lokum valið vegna þess, að eitthvað verður
að velja, til að geta lifað. Gámall félagi minn sagði mér
eitt sinn, að hann ætlaði að verða læknir, »af þvíað lækn-
ar gætu æfinlega haft sig áfram einhvers staðar í heimin-
um«. Slíkir menn fá enga ofurást á starfi sínu. Þaö verð-
ur unnið af nauðsyn einni saman, beiskri embættisskyldu.
Og »rótarslitin visnar vísir«. Og þeim legst heldur ekki til
sú gæfan jafnt og öðrum, að baráttan fyrir daglegu brauði
stæli egg viljans, því að flest störf þeirra eru jafnt laun-
uð, hvort sem þau eru lítil eða mikil, góö eöa ill. Og því