Hugur - 01.06.2008, Blaðsíða 60

5«
Jón Egill Eypórsson
forlagahyggju. Mun nær væri að segja áherslur Breytingaritningarinnar vera þær
að framtíðin sé ekki einungis þekkjanleg, heldur að hana beri að þekkja og skilja
og breytni eigi að haga eftir því. Á þann hátt er á Breytingaritningunni öðru
fremur jákvæður og bjartsýnislegur blær sem hvetur til sjálfstæðis. Einn fræg-
asti fræðimaður Qing-veldisins (1644-1911) á sviði Breytingafræða, Wang
Fuzhi (1619-1692), hafði eftirfarandi að segja um það sem hann kallaði
sambandið milli lögmála himins (tian dao JzM.) og málefna manna (ren shi J\
Sjí), m.ö.o. forlög, óbreytanleika framtíðarinnar og tilhneigingu manna til að öðl-
ast vitneskju þar um:
í raun er fyrirfram víst (þ.e. af vilja himins eða lögmálum náttúrnnar)
hvaða sexgraf og hvaða breytanlegu línur koma út úr véfréttinni þegar
vallhumalsstilkunum fjörutíu og níu er skipt og þeir taldir. Þá er einnig
ljóst að ef sá sem spána framkvæmir sleppir því að skipta og telja stilkana,
þá mun graf þetta ekki fá neitt sjáanlegt form og merking þess h'ka vera
áfram dulin. Því er það að þá mannlegu athöfn að skipta stilkunum og
telja þá ber að framkvæma af einurð og útkomunni skal fylgt til hlítar
sem ótvíræðum teiknum um vilja himins.17
Það er að segja: Það að tileinka sér auðmjúka og ábyrga sátt við örlögin sem vilja
himins gagnvart manni sjálfum og hfa ábyrgt samkvæmt því er sá fyrirmyndar-
h'fstíll sem konfúsíusarsinnar fundu í Breytmgaritningunni.
Einnig er sterkt það sjónarmið meðal túlkenda og notenda véfréttarinnar að
þungamiðja þess sem Breytingaritningin fjallar um hvíh alls ekki á framtíðinni
heldur í núinu og að orð hennar snúist um að hjálpa mönnum að lifa enn betur
í núinu, þ.e. njóta líðandi stundar, eða svo vitnað sé í annan Rómverja, „carpe
diem“.
Véfrétt og heimspeki - tvennskonar eðli Breytingaritningarinnar
Eins og sést af framangreindu er Breytingaritningin ekki aðeins véfrétt heldur og
vísdómsrit, og sem slíkt kennir hún ákveðna lífsspeki, siðfræði og visku. Þessi hlið
Breytingaritningarinnar er kölluð „réttlæti", „réttsýni" eða „kennisetning" (yi li fjg
m) og er afar samtvinnuð véfréttareðli hennar.
Þessa skilnings á Breytingaritningunni verður vart mjög snemma, eða á tímum
hinna stríðandi ríkja. Einn frægasti eftirmaður Konfúsíusar, Xunzi írjýp (310-237
f.Kr.), segir á einum stað: df • Þeir er vel þekkja Breytingamar spá
17 Þýtt upp úr japanskri þýðingu hjá Kaji Nobuyuki (ritstj.), Eki no Sekai, Tokyo: Chuko Bunko,
1994- jiÞ&jgjgu Mm. 1994^: 0+
LTk t V 'r>X