Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1983, Side 36

34
Af þeim 7 konum, sem líða af síðfettum, hefur
ein mjög slæm 3. stigs einkenni eftir skalanum á 3.
blaðsíðu könnunareyðublaðsins. Fimm konur
höfðu 2. stigs T.D. samkvæmt sama skala og ein
kona hafði mjög vægar 1. stigs síðfettur. Allar
konurnar 7 höfðu verið veikar lengur en 5 ár og 6
þeirra í yfir 10 ár. Allar höfðu fengið meðferð með
lágskammta-neuroleptica árum saman. Meðalaid-
ur þeirra var 52 ár. Þetta kemur heim og saman við
niðurstöður ýmissa fyrri kannana, að hættan á
T.D. sé heldur meiri hjá konum en körlum og
aukist með aukinni tímalengd meðferðarinnar.
Einnig að hættan virðist meiri, þegar notuð eru
svokölluð lágskammta-neuroleptica og að þessi
aukaverkun sé tíðari hjá eldra fólki. Samkvæmt
Gerlach (9) hafa eftirtaldir hópar sérstaka hneigð
(predisposition) til að fá T.D.:
1. Einstaklingar yfir 50 ára aldri.
2. Sjúklingar með sjúkdóma í botnkjörnum
(basalganglia) heilans.
3. Alkóhólistar.
Þrír karlar í sjúklingahópnum reyndust hafa
T.D. Tveir þeirra höfðu 2. stigs einkenni sam-
kvæmt skalanum á bls. 3 í könnunareyðublaðinu.
Einn hafði væg 1. stigs einkenni. Allir höfðu verið
veikir lengur en 10 ár. Allir höfðu fengið meðferð
með lágskammta-neuroleptica um margra ára
skeið. Meðalaldur þessara karla var 66 ár. í þessari
könnun er áberandi hversu færri karlar eru haldnir
T.D. en konur. Einnig að meðalaldur þeirra er
verulega hærri en kvennanna. Þetta bendir
óneitanlega til þess, að konur séu á einhvem hátt
viðkvæmari fyrir þessari aukaverkun en karlar.
Eins og áður segir, er hér eingöngu um ófull-
komið bráðabirgðauppgjör að ræða, en heildarúr-
vinnsla hins samnorræna efniviðar er trúlega
komin vel á veg. Ef draga má einhverjar ályktanir
af þessum bráðabirgðaniðurstöðum, sem hér hafa
verið kynntar, virðist mega ætla, að tíðni auka-
verkana af völdum geðlyfja hérlendis sé svipuð og í
öðrum vestrænum löndum. Þó er þarna ein mikil-
væg undantekning. Síðfettur (tardiv dyskinesis)
sýnast miklum mun sjaldgæfari hér. Orsakir þessa
mismunar eru ekki Ijósar. Ein skýring gæti ein-
faldlega verið vanmat eða vantalning á þessari
aukaverkun í könnuninni. Það er þó tæplega full-
nægjandi skýring. Hugsanlega hefur meiri varfærni
gætt hér á landi en víða annars staðar við notkun
þessara lyfja. Einnig getur betra næringarástand
íslensku þjóðarinnar átt þarna einhvem hlut að
máli, sérstaklega með tilliti til þess, að íslendingar
neyta meiri eggjahvítu en flestar aðrar þjóðir. Um
þetta verður þó vitaskuld ekkert fullyrt.

□
Aldur t árun:
zc
RannsaAandi:
Aörar greininqar sbr. stöu 2
Sem stendur innlagöur: I I Seo stendur t I I ,<
I---1 göngud.meöfeiö:'---'
I < 3 I 3-6 I1/2-1I 1-5 ls-10 |> 10 I
__________________________________________________________| md. 1 rnd. I ár | ár | ár 1 ár |
Varanleiki sjfflcdðms samanlagt_________________________________________________________________
Ttmalengd stöan fyrst var byriað með neuroleptíca_______________________________________________
Samfelld neurolepticameöfeiö, áöur en skoöun er gerö.
(Teljið meö hlé < t mánuð fyrir per os lyf og < 2 mán.
fyi ir depot-lyfl
Lyfjameöferö á þeim ttnH, sem skoöun fer fram, eins önnur lyf en geölyf, sem sjökl. tekur.
Lyf Per os meóferö: Langverkandi neuroleptica Ttmalengd meöferöar
(verslunar- heit.i) sólarhr ings- skanmtur (ng) Skanmtur (mg) MilUbil (vikur) mánuöir ár

Lyf, sem sjúklingur hefur hart r. viö á s.l. viku:
SjOkdfimsástand sjúkl- ingsins meö trlllti til aöalgreiningar 1 EÖUlegur, ekki geösjOkur
2 Tvtraö einkenni
3 Vagt sjúkdömssti 2
4 Frenur v»qt siOkdfimsstig
S Alvarlegt sjökdfimsstig
6 M)ög alvarlegt sjOkdfimsstig
7 Mcóal hinna veikustu siöklinga
UKU 30/9 - 81 sida 1
Stöa 2 I I I I
fynr sjQkling: 1111 Dagsetn.:____________________________ Rannsakandi: _________________
Sérstakar rannsöknir (blöö, þvag, og aörar Itkamlegai lannsóknirl á semustu 3 mánuðum
Blfiör annsfiknu Skjaldkirtil! Lifrarpifif Nýrnaptfif H)aita- og afiakeifi
Dagsetning og móurstöö. Stig 0-3* niöurstöö. Stig 0-3* Dagsetning °g nióurstöö. St.ig 0-3* Dagsetmng og möurstöó. Stig 0-3* Dagsetning Stig °>3 möurstöó.

Dtki □ □ EXki □ Ekk i □ Qn
0 * eölilegt 1 ■ ekki með vissu öeölilegt 2 ■ miölungsafbngði
3 = verulega afbngöilegar niöurstööur (skýriö e.t.v. fré möurstööum fyrir stig 2
og 3 á bakstöu)
Aðrar hjáverkanir og sérstakar rannsökmr, sem sýnt hafa sjQklegt ástand.
Ltkamlegir s)0kdfimar, slys o.s.frv. á seinustu 3 mánuðum (lýsið nánarl.
Heildarmat á áhrifum aukaverkana á daglegt ltf sjQklingsins Metiö af
sjQkl. lakni
0 Engai aukaverkanir
1 Vagar aukaverkanir án öruggiar truflunar
2 Aukaverkanir meö miólungstruflun
3 Aukaverkanir meö mjög verulegri truflun