Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1983, Síða 69

rænum vandkvæðum barna, er mjög erfitt að bera
niðurstöður þeirra saman við útkomu þessarar
íslensku könnunar. Því veldur margt: ólík að-
ferðafræði, ólík úrtök og annar tími milli frum-
athugunar og eftirathugunar.
Sú rannsókn, sem helst getur nálgast það að vera
fallin til samanburðar, þó að á þröngu sviði sé, er
sænsk og var upphaflega gerð á 222 skóladrengjum
í Stokkhólmi snemma á 7. áratugnum (4). Tvær
eftirathuganir hafa verið gerðar. Önnur þegar
drengirnir voru 18-20 ára og hin er þeir höfðu fyllt
21 ár (1). í frumathugun og fyrri eftirathugun var
notaður sjö stiga matskvarði. Við síðara mat fengu
29% drengjanna sama mat í bæði skiptin, hjá 35%
var eins stigs munur, 23% tveggja stiga munur og
hjá 13% meira en tveggja stiga munur (r:0.44). Sé
á það litið að í sænsku rannsókninni liðu ekki nema
3-12 ár milli athugananna tveggja, en í íslensku
rannsókninni 9-14 ár, verður að telja að forspár-
gildi íslensku rannsóknarinnar sé ekki miklu lakara
en í þeirri sænsku.
í þessari sömu rannsókn var „félagsleg aðlögun“
eftir 21 árs aldur borin saman við „symptom-be-
lastning" á skólaaldri. Á töflu 4 sjást niðurstöður
þess samanburðar. Enda þótt „félagsleg aðlögun"
sé í þessari rannsókn töluvert frábrugðin hinu
íslenska mati á geðheilsu á fullorðinsaldri, og því
getur varla verið um mikinn samanburð að ræða,
er engu að síður ljóst, að niðurstöður hníga mjög í
sömu átt í báðum tilvikum: geðrænir erfiðleikar
eru mun minni á þrítugsaldri en í bernsku.
Eins og fram hefur komið hér á undan fundust
ein 12-13 atriði, sem reyndust vera í marktækum
tengslum við geðheilsu á fullorðinsaldri (Hjúskap-
araðlögun foreldra, hlýja/kuldi móður, umhyggja/
afskiptaleysi móður, greindarvísitala bams, náms-
árangur barns, höfuðverkur, kækir, samskipta-
erfiðleikar, óhlýðni, árásaratferli, námserfiðleikar,
lögbrot á aldrinum 16-19 ára). Talsvert hefégleitað
eftir efni til samanburðar við þessi atriði úr erlend-
um eftirrannsóknum, en satt að segja hefur það
borið lítinn árangur. T.a.m. er í nýlegri yfirlits-
grein, sem ber heitið „The Epidemiology of Child
Psychopathology“ (6), sáralítið að finna sem að
haldi getur komið í þessu efni. Geta má þó þess, að
í áðumefndri sænskri rannsókn fannst marktækt
samband greindarvísitölu, árásaratferlis í bernsku
og lögbrota á aldrinum 15-17 ára við „félagslega
aðlögun" eftir 21 árs aldur. Mjög svipuð niðurstaða
fékkst úr merkri og vel þekktri rannsókn Lee N.
Robins (5) á afbrotabörnum/ungmennum.
Það er því ljóst, að litlir möguleikar eru á saman-
burði þessarar athugunar við erlendar rannsóknir.
a.m.k. eftir því sem vitneskja mín nær til að svo
stöddu. Verður við það að sitja. Hvað sem því líður
ætti samt að vera óhætt að taka undir orð Gustav
Jonssons og Anne-Lise Kálvesten í eftirmála
hinnar sænsku eftirathugunar: „Det har nu gátt 20
ár och vi kan bestryka att de flesta af 50-talets
skolpojkar verkligen har lyckats bra, í historiskt
perspektiv kan man vál sága báttre án nogen
tidigare generation“. Hér höfum við að vísu ekki
samanburð við eldri kynslóðir, en við vitum að
telpum hefur jafnvel vegnað enn betur en
drengjum hér í Reykjavík.
Þakkir: Eiríkur Örn Arnarson, dr., Geðdeild Land-
spítalans, Ingibjörg Guðmundsdóttir, B.A. og Margrét
Margeirsdóttir, félagsráðgjafi hafa tekið viðtöl við flesta
þeirra sem athugaðir hafa verið í þessari eftirathugun.
Þorlákur Karlsson B.A. hefur aðstoðað við úrvinnslu
gagna. Eru þeim öllum færðar innilegustu þakkir.
SUMMARY
The value of mental health assessment of children and
adolescents for predicting their mental health as adults.
A follow-up study of 292 male and female adults in
Reykjavík, aged 24-26 years with regard to the prog-
nostic value of their mental health assessment in child-
hood (10-15 years). The study is a part of a more ex-
tensive ongoing follow-up study. The results showed
significant and positive correlation between the two
assessments. The second assessment showed neverthe-
less that the group of adults was in much better mental
health than the group of children. Several variables
pertaining to socio-educational milieu in childhood, IQ,
school achievement and behavior characteristics of
children were significantly associated with mental health
status in adulthood.
HEIMILDIR
1. Andersen, M. et. al. Hur gár det för 50-taIets Stock-
holmspojkar? En uppföljning af 222 vanliga skol-
pojkar och 100 Skápojkar. Monografier utgivna af
Stockholms Kommunalförvaltning nr. 38. Stock-
holm, 1976.
2. Björnsson, S. Epidemiological investigation of
mental disorders of children in Reykjavík, Iceland.
Scand. J. Psychology, 1974, 15, 224.
3. Björnsson, S. Börn í Reykjavík. Rannsóknarniður-
stöður. Iðunn, Reykjavík, 1980.
4. Jonsson, G., Kálvesten, A.L. 222 Stockholms-
pojkar. En socialpsykiatrisk undersökning af pojkar
i skoláldern. Almquist & Wiksell, Stockholm, 1964.
5. Robins, Lee, N. Deviant children grown up. William
& Wilkins Co., Baltimore, 1966.
6. Yule, W. The epidemiology of child psychopath-
ology. í: Advances in clinical child psychology, Vol,
4 (Eds.: Lahey and Kazdin), Plenum Press, New
York and London, 1981.