Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1983, Síða 80

78
Hér á eftir veröa þessir tveir mælikvaröar, CMI
og C-þáttur 16PF-prófsins, notaöir til að skoða
tengsl þeirra við vinnuaöstæöur eins og þær koma
fram í svörum við „streituspurningunum".
Meira en helmingur sjómannanna svarar 24 af
streituspurningunum játandi samanborið við 7
spurningar, sem meira en helmingur landmann-
anna svarar játandi. Pessi munur tengist þó ekki
beinlínis vanlíðan eða streitu starfshópanna. Eins
TAFLA IV
Fylgni (Pearson's r) 16PF við heilsufarsspurningamar (CMI).
I6PF CMI A-R CMI M-R
Þáttur A + 0.04 + 0.02
Páttur B + 0.01 + 0.04
ÞátturC + 0.38* + 0.27*
Þáttur E + 0.11 + 0.11
Þáttur F -t- 0.08 + 0.13
ÞátturG + 0.05 + 0.02
Þáttur H + 0.02 + 0.11
Þáttur I + 0.02 + 0.04
Þáttur L + 0.19 + 0.18
ÞátturM + 0.15 -h 0.09
ÞátturN + 0.05 + 0.08
Þáttur O + 0.20 + 0.22
ÞátturO1 11 1 + 0.00 + 0.02
Þáttur + 0.02 + 0.14
Þáttur 0, + 0.07 + 0.21
ÞátturO + 0.26* + 0.22
* P<().()()1
TAFLA V
Samanburður á viðhorfum togarasjómanna og verksmiðju-
starfsmanna til starfs þeirra.
og þegar hefur komið fram var enginn umtais-
verður munur á hópunum í heild hvað það snertir.
Við athugun kom einnig fram, að ekki er marktæk
fylgni milli fjölda já-svara við streituspurningunum
og þeirra mælikvarða, sem notaðir eru á streitu eða
vanlíðan einstaklinganna. Fjöldi kvartana yfir
vinnuaðstæðum tengist hins vegar öðrum persónu-
leikaþáttum, róttækni (Ql) og félagshyggju (Q2),
sem við mundum fremur setja í samband við kjara-
baráttu og stéttarvitund. Einstakar kvartanir, ekki
fjöldi þeirra, virðast því tengdar streitu.
í töflum V og VI er spurningunum skipt eftir því
annars vegar hvort þær snerta starfið beint eða
viðhorf til þess (tafla V), og hins vegar hvort og
hvernig starfið hefur áhrif á fjölskyldulíf og frítíma
(tafla VI).
Sé litið á fyrri töfluna, sem snertir starfið beint,
má sjá, að helmingur sjómanna svarar 14 spurn-
ingum játandi, en Iandmenn 7 spurningum.
í flestum tilvikum eru fleiri sjómenn, sem telja
vinnuaðstæður óþægilegar. Meira en helmingur
landmanna játar aðeins 3 spurningum af þessu tagi
oftar en sjómenn, og er þá munurinn lítill, nema
hvað mun fleiri landmenn kvarta einkum yfir
hávaða, raka, ryki eða þurrki. Þá telja fleiri þeirra
sig bera ábyrgð á dýrum tækjum en sjómenn. Pað,
sem einkum einkennir vinnuaðstæður sjómann-
anna, eru kröfur um næma skynjun og einbeitingu,
skjót viðbrögð og stöðugt ný verkefni, sem bíða. Þá
telja þeir slysahættu mikla og að þeir beri ábyrgð á
lífi og heilsu samstarfsmanna sinna. í nokkrum
atriðum eru vinnuaðstæður sjómanna verulega frá-
Sjómenn Landmenn
hlutfall hlutfall
1. Krefst skarprar sjónar og heyrnar 77 52
2. Þarf aö bregðast skjótt viö án fyrirv. 762) 56
3. Álag á einbeitingu og eftirtekt 71 55
4. Ný verk bíöa stööugt 64 59
5. Slysahætta 60 48
6. Of ör mannaskipti 59 10
7. Ábyrgð á dýrum tækjum 58 62
8. Mikill hávaöi 58 62
9. Ábyrgö á lífi og heilsu samstarfsm. 57'’ 561)2) 542) 41
10. Þarf aö bogra mikið viö vinnu 32
11. Starfið vanmetið af öörum 29
12. Kuldi og vosbúö 13. Óvissa um afla og tekjur 30
14. Er aö hugsa um aö skipta um starf 512 30'
15. Raki, þurrkur, ryk 30 52
16. Of miklar kröfur um vinnuhraða 342) 4
17. Langur vinnutími 32 3o;
18. Of heitt 280 17 17 ' 15'
19. Slæmur samstarfsandi 20
20. Oft í óvissu um hv. vinna á verkin 9
TAFLA VI
Samanburdur á viöhorfum togarasjómanna og verksmiðju-
starfsmanna til fjölskyldu og frítíma.
1. Of lítill tími til pers.l. erdindarekst.
2. Frítími of lítill
3. Spenntir viö heimkomu
4. Of lengi aö heiman
5. Starfið kemurívegfyrireölil. kynlíf
6. Erfitt aö ræöa persónul. mál í síma
7. Getur ekki sinnt tómstundastörfum
8. Getur ekki sinnt íþróttum
9. Saknar félagslífs
10. Slæmt aö vera í burtu frá eiginkonu
11. Slæmt aö vera í burtu frá börnum
12. Getur ekki fylgst meö stéttarmálum
13. Spenntur viö brottför aö heiman
14. Áhyggjur af fjölskyldunni
15. Kynferðisl. getuleysi viö heimk.
Sjómenn Landmenn
hlutfall hlutfall
911)2) 25
86,^x 38
86 2) 29
83 23
74 4
72.t 36
68“ 26
67n 26
61 23
60 22
48 23
462) 12
46" 4
41 7"
162) 7
1) — Marktæk tengsl við þátt C í 16PF (geðrænt ójafnvægi) l) _ Marktæk tengsl við þátt C í 16PF (geðrænt ójafnvægi)
2) — Marktæk tengsl við CMI (líkamleg og geðræn einkenni) 2) — Marktæk tengsl við CMl (líkamleg og geðræn einkenni)