Búskapur hins opinbera 1980-1989 - 01.03.1991, Page 31

Tafla 2.3 Útgjöld hins opinbera 1).
- Milljónir króna og hlutfall af VLF -
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989
HeiIdarútgjöld 4.896 7.858 12.807 23.215 27.509 40.309 57.085 68.007 93.387 116.257
Samneysla 2.546 4.039 6.644 11.559 14.056 20.136 27.291 36.791 47.468 56.369
- þ.a. afskriftir -95 -148 -240 -427 -541 -735 -948 -1.151 -1.357 -1.680
Framteiðstustyrkir 490 762 1.392 2.204 2.389 3.491 4.228 4.783 7.808 9.808
Tekjutitfærslur 718 1.162 1.866 2.995 4.025 5.777 7.593 10.591 14.181 17.640
Vaxtagjöld 255 458 797 2.031 2.544 3.668 4.434 5.132 8.288 11.207
Verg fjármunamyndun 578 938 1.508 2.443 2.970 4.402 4.797 7.283 10.336 13.049
Fjármagnstitfærslur 2) 403 647 840 2.411 2.065 3.571 9.690 4.578 6.663 9.863
HeiIdarútgjöld % af VLF 31,6 32,3 33,6 35,3 31,4 33,8 36,0 32,7 36,7 39,3
1) Afskriftir ekki meðtaldar. 2) Árin 1983, 1986 og 1989 yfirtók ríkissjóður hluta af
skuldum orkuveitna.
2.3.3 Ríkissjóður, sveitarfélög og almannatrygg-
ingar.
Ef umsvif opinberra aðila eru skoðuð kemur í
ljós (sjá töflu 2.4) að nálægt fjórir fimmtu hlutar
opinberra tekna renna til ríkissjóðs og afgangur-
Tafla 2.4 Hlutfallsleg skipting
tekna og gjalda opinberra aðila 1989.
Rikis- Sveitar- Almanna-
sjóður félög tryggingar
% % %
Tekjur 78,1 21,9
Eignatekjur 76,9 23,1
Skatttekjur 78,2 21,8
Beinir skattar 59,6 40,4
óbeinir skattar 86,3 13,7
Gjöld 60,1 21,9 18,0
Samneysla 60,5 23,9 15,6
Vaxtagjöld 86,1 13,6 0,4
Framleiðslustyrkir 95,2 4,8
Tekjutitfærslur 22,9 6,7 70,3
F jármunamyndun 33,8 66,2
Fjármagnstí tfærslur 95,3 Á.7
inn til sveitarfélaga. Sama gildir um skatttekjur
þeirra. Varðandi útgjöldin kemur í ljós að ríkis-
sjóður ráðstafar um þremur fimmtu hlutum
útgjaldanna, sveitarfélögin rúmlega fimmtungi
og almannatryggingar tæplega fimmtungi.
Framleiðslustyrkir og fjármagnstilfærslur eru að
yfirgnæfandi hluta í höndum ríkissjóðs, en
tekjutilfærslurnar í höndum almannatrygginga.
Fjármunamyndun er að tveimur þriðju hlutum í
höndum sveitarfélaga, en afgangurinn í höndum
ríkissjóðs.
2.3.4 Lánastarfsemi hins opinbera.
Lánastarfsemi hins opinbera er umtalsverð
eins og fram kemur í eftirfarandi töflu. Á árinu
1988 var t.d. hrein lánsfjárþörf hins opinbera um
lOmilljarðar króna eða sem svarar til um 11,1%
af tekjum þess á því ári, og til 3,9% af vergri
landsframleiðslu. Ef miðað er við fyrri hluta
áratugarins hefur orðið veruleg aukning á láns-
fjárþörfinni, enda hefur hið opinbera verið rek-
ið með talsverðum tekjuhalla síðustu árin.
Stærstum hluta lánsfjárþarfarinnar hefur verið
mætt með erlendri lántöku. Kröfu- og hlutafjár-
aukning á árinu 1988 varð rúmlega 5,7 milljarð-
ar króna, sem er rúmlega 6,4% af tekjum hins
opinbera. Umfang þeirra útgjalda hefur ekki
29