Sagnir - 01.06.1993, Qupperneq 123

Sagnir - 01.06.1993, Qupperneq 123
að manninn “hendir sú slysni”, að leggja hug á aðra konu, og eignaðist hann bam með henni. Af þessu leiddi ósamlyndi mikið milli hjónanna. Ingunn spurði eig- inkonuna, að ósk mannsins, hvers vegna hún gæti ekki, þrátt fyrir hans einlægu iðmn, fyrirgefið honum og verið honum ja£n ástúðleg og áður. Svarið var á þessa leið: Hér er ekki aðeins um fyrirgefningu að ræða, “því að” sagði hún, “það er eins og ef Jón hefði limlest mig, svift nfig hönd eða fæti; það gæti ég fyrir- gefið honum, þegar ég sæi að hann iðr- aði þess, en mér væri ekki í sjálfsvald sett, að vinna jafnt fyrir hann á eftir, og gæti ekki látið Hminn vaxa aftur”.15 Ingunn líkir konunni við Brynhildi Buðladóttur, sem hvorki vildi Hfa sjálf, eða lofa Sigurði Fáfnisbana að lifá, effir að hann hafði bmgðist henni. Ekki er þó laust við að hún dáist að ástríðum sem þessum. Konur töldu sig ástríkari en karl- menn. A þessum tíma var viðurkennd og af fáum gagnrýnd, hugmyndin um kon- una sem tilfinningaveru en karlmanninn sent hinn harða baráttumann, sem aflaði konu og bami björg í bú. Því kemur ekki á óvart að lesa skrif Rannveigar Olafsdóttur Briem til bróður síns, séra Eggerts Brieni: Eg var heldur ekki búin að vera þér lengi samtíða, þegar mig fór að gmna brjóst þitt um heitari og meiri ást en almennt gjörist, og ég komst að þeirri niðurstöðu, að þú gætir elskað eins vel og kona, og frekar er ekki hægt að komast, ef miða skal við nokkuð hér í neðri byggðinni.16 A svipuðum nótum em orð Bríetar Bjamhéðinsdóttur í fyrirlestri hennar Um hag og réttindi kvenna. Hún segir: “...sýnist mjer ekkert vera ókvennlegra en mannúðarleysi, harðstjóm og ónær- gætni, og ekkert samkvæmara kvenn- legu eðli en ntannúð umhyggjusemi og nærgætni við þá, sem em undirgefnir.”17 Konurnar okkar áttu sér stundum kærasta á laun sem þær helltu úr skálum ástar sinnar yfir svo manni verður nóg um. ...hvað er ánægjulegra en að fa bréf ffá þér, elskuverðasti kærasti, þegar ert í fjarlægð, sjá þina gæsku og góða hjartalag í öllum greinum, já, sú á- nægja uppfylfir mitt hjarta með þá gleði, sem ég í mínum kringumstæð- um get fengið ... O, hvað ég er ánægð með minn yndis- legasta kærasta, með hans eðla rétt þenkjandi hjarta- lag, sem vissulega gerir hann og mig eilíflega lukkulega, æ, ég græt af gleði þá ég hugsa um það.18 Þrátt fyrir fjár- hagslegt ósjálfstæði sitt og réttleysi í þjóðfelaginu, vom konur oft viljugar til að reyna að standa á eigin fótum. Þær hlupu svo sannarlega ekki til að taka hvaða bónorði sent gafst. Þær áttu til mikla seiglu sem gat fleytt þeim yfir lífsins hjalla án eiginkarla. Karllausi kosturinn þótti þeim þó ekki mjög árennilegur, því eins og nú, bera tvö bök meiri byrðar en eitt. Kona skrifaði bréf 1851 og tekur þar töluvert dýpra í árina. Hún hreinlega segir: “Dauð er jafnan höfuðlaus kona heima, má ég segja eins og karlinn.”19 Að uppfylla sín skyldustörf Konur vildu standa sig sem best í hús- móðurhlutverkinu og höfðu áhyggjur af uppeldi bama sinna, eins og Sigríður Sveinsdóttir segir í tveimur bréfum til Kristrúnar Jónsdóttur fóstm sinnar árið 1860: Mínar mestu áhyggjur em nú það að geta uppalið þessi böm, sem guð gefur mér, svo þau geti snemrna lært að ganga á hans vegum, en það er nú vandaverkið, og ég svo lítið reynd og vankunnandi í því ... En ég kvíði mest fyrir sjálfri mér og treysti mér svo iUa til að uppfyHa mín skyldu- störf.20 Húsmóðurstarfið var áhygguefhi. Það þurfti að koma bömunum til manns og sjá um að aUt gengi vel fyrir sig innan- stokks. Að auki þessum áhyggjum höfðu konumar á endanum Htið vald til að taka og eigmst börn í iieilögu lijómbaudi. ákvarðanir um mál barna sinna. Þær hafa kannski verið einskonar umsagnaraðili en endanlegt úrsfitavald hafði heimifisfaðir- inn, eiginmaðurinn. Dæmi um það er að fmna í bréfi Dómhildar Briem til eigin- manns síns Olafs Briem árið 1851. Eg ætla að biðja þig að afiáða ekkert urn að koma Eggert okkar fyrir í Hmna. Eg get ómögulega látið hann burt svona ungan, hann er ekki nema 11 ára enn. Ef hann lifir og þú vilt láta hann læra þess háttar, sem þér datt í hug í vetur, er nógur tíminn ... Þú sagðir í vetur þú spyrðir mig ekkert að því, þó þú kæmir honum fyrir í Hmna, en því betur ætla ég að biðja þig fyrir að ráða það ekki fyrir fhUt og fast í þetta sinn.21 Móðurástin tók dijúgan hluta af hjarta kvenna; bamaumönnun tók dijúgan Konur áttu að elska SAGNIR 121
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.