Sagnir - 01.06.2001, Side 13

Um grimman dauða Jóns Arasonar
Sú söguskoðun á þekktum persónum íslandssögunnar og atburðum þeim tengdum
sem Megast setti fram á plötu sinni Megas sem kom út árið 1972 stakk nokkuð í
stúf við hina viðteknu söguskoðun. Á móti kom að frásagnarmáti Megasar og
hnyttni fanga alla athygli þess sem á hlíðir.
Þeir sungu frekt með fólskubljóðum:
fcerum Snorra á heljarslóð
Ekki er höfundi þessarar greinar kunnugt um heimildir þess
efnis að Gissur og menn hans hafi lagt stund á fjöldasöng á leið
sinni til Reykholts þó ekki megi útiloka það.
og vöktu alla upp á bcenum
íslendingasaga getur ekki um að neinir hafi vaknað eða verið
vakandi aðrir en Snorri og Arnbjörn prestur.4 Þó verður að telj-
ast líklegt að atgangur og viðhlítandi hávaði sem myndast þeg-
ar manns er leitað í dyrum og dyngjum og hann síðan drepinn
veki flesta nema þá sem sofa svefni hinna réttalátu.5
engum þóttu Ijóðin góð
Hér verður líklega að vísa til innsýnar snata-sagnfræðingsins
enda ekki heimildir um kveðskap né söng og því engin bók-
menntarýni fyrirliggjandi um meintan kveðskap, gæði hans eða
hylli meðal almennings.
Þeir fóru um allt og undir rúmin
en engan Snorra fundu þó
Gissur og menn hans leituðu Snorra í skemmu sem þeir brutu
upp er þeir komu að Reykholti en inni í henni hafði Snorri verið
sofandi. Hann hafði flúið í „hin litlu húsin“ er hann varð komu-
manna var. Hvort þeir gáðu eða fóru undir rúmin er ekki getið
um. Það að komumenn hafi ekki fundið Snorra er rétt að því
leyti að þeir fundu hann ekki í skemmunni sem þeir leituðu hans
fyrst. Þeir fundu hann þó um síðir og unnu á honum.6
hatin bjó við Fálkagötu og gerði
grín að þessu og skellihló
Hér setur snatasagnfræðingurinn þann endi á söguna sem hon-
um best líkar og telur farsælastan fyrir alla. Aðeins ein Fálka-
gata er á landinu og er hún í Reykjavík, markast af Suðurgötu
að austan og Dunhaga að vestan. Þessi gata er í Grímsstaðaholti
og byggðist hún upp að verulegu leyti um 1920 , tæpum sjö öld-
um eftir dauða Snorra Sturlusonar. Því verður að draga í efa að
Snorri hafi nokkru sinni búið þar nema í frásögn snatasagn-
fræðingsins. Á hinn bóginn má gera að því skóna að ef Snorri
væri uppi nú á dögum væri ekki ólíklegt að hann byggi í Borg-
arnesi, en þar í bæ er einmitt gata sem ber nafnið Fálkaklettur
og gæti Snorri setið þar í góðu yfirlæti, gert grín og skellihlegið.
Jón Arason var kaþólskur segja sannfróðir
og siðskiptin taldi hann hin verstu mál
og hann orti vísur til ungra og sætra stelpna
sem hann unni ásamt guði og páfa af lífi og sál
Og hann hafði segja þeir einna minnstar mætur
á Marteini saurnum Lúter og hyski hans
ef einhver er til sem ábyggilega er helgaður
þá er það Marteinn - grillspjóti andskotans
En þeir sörguðu af honum hausinn herra minn trúr
herjans þrælarnir gömlum og sonum hans tveimur
ó það liggur svo berlega í augum uppi Snati minn
hve átakanlega vondur hann er þessi heimur*
Um grimman dauða Jóns Arasonar
Jón Arason var kaþólskur segja sannfróðir
Hér hitta „sannfróðir“ naglann á höfuðið! Jón Ara-
son var vissulega kaþólskur, a.m.k. getur það varla
talist frjálslega ályktað um mann sem var biskup
kaþólskra og lét að endingu lífið fyrir trúarsannfær-
ingu sína. Það er því erfitt annað en að leggja trúnað
á það sem hér er eftir sannfróðum haft.
og siðskiptin taldi hann hin verstu mál
Það er vart fjarri sanni. Jón barðist með kjafti og
klóm gegn siðaskiptabrölti sumra landa sinna og
hafði m.a. Martein Einarsson Skálholtsbiskup í haldi
í nokkurn tíma eftir að synir Jóns, þeir Ari og Björn,
höfðu fangað Martein að Staðarstað.5
og hann orti vísur til ungra og scetra stelpna
sem hann unni ásamt guði og páfa af lífi og sál
Hér hefur snatasagnfræðingurinn undir höndum
upplýsingar sem höfundi þessarar greinar hafa yfir-
sést nema hér sé um að ræða viðbætur snatasagn-
fræðingsins. Jón orti töluvert og hefur kveðskap hans
verið skipt í þrjá flokka þ.e. andleg kvæði, veraldleg
kvæði og helgikvæði. Nokkuð öruggt má telja að Jón
hafi unnað guði og páfa enda getur Páll Eggert þess
að einkenni sé á helgikvæðum Jóns að þar sé á ferð-
inni heit, djúp, sterk og lifandi trúarsannfæring. Um
litlar og sætar stelpur er ekki getið. Svo kann þó að
vera að hér sé snatasagnfræðingurinn óbeint að vísa
til lífseigra kenninga um að stór hluti íslendinga
(jafnvel allir) séu komnir af Jóni. Ólíklegt verður að
teljast að með litlum og sætum stelpum sé átt við
Maríu guðsmóður en hún varð Jóni nokkuð að yrk-
isefni.10
Og hann hafði einna minnstar mcetur
á Marteini saurnum Liíter og hyski hans
ef einhver er til sem ábyggilega er helgaður
þá er það Marteinn - grillspjóti andskotans
í ljósi þess sem áður var sagt um Jón og trúarsann-
færingu hans er nokkuð rökrétt hjá snatasagnfræð-
ingnum að draga þessa ályktun þó að viðhlítandi
heimildir liggi ekki fyrir enda er þetta haft eftir
öðrum, saman ber orðalagið segja þeir.
Að ljúka vísunni með að hnýta í Lúther bendir til
að snatasagnfræðingurinn sé að reyna að sýna sam-
hug með Jóni í baráttunni gegn þessum mikla örlaga-
valdi í lífi hans.
11