Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 35

um. Þeir gáfu mér ei einn skilding,
auk heldur meir, en 7 fjórðunga
smjörs seldu þeir mér. Þá eg kvaddi
herra Finn, segir hann: Verið þér nú
harður og látið ekkert á yður bíta.
Kom mér þessi upphvatning ei síður
en lítil gáfa, því þetta átti svo vel við
mitt geð sem þá var“.
Sama haust sendi hann tvo vinnu-
menn sína út á Eyrarbakka með sjö
hesta undir mat, „er eg þar út tók og
lagði upp í hendur þeirra. Þeir voru
níu vikur á þeirri leið. Enginn kom
hesturinn lifandi aftur af þeim, er
þeir fóru með, heldur aðrir til láns
eða kaups, hverir 9 hestar allir dráp-
ust um veturinn“.
„Umferð fólksins var svo mikil, að
aldrei kom sú nótt, að ei væri að-
komandi 7 menn eða þar yfir ...“
Fólk flýði fram og aftur. „Mátti eg
vakinn og sofinn vera að hjálpa
þeim með ýmislegt, gefa þeim attest,
geyma fyrir þá etc, en allra helzt
telja þeim trú og hughreysta þá, og
þá aðrir prestar flýðu, beiddu marg-
ir mig í guðs nafni að skilja ei við
sig, því þeir hefðu þá trú, að ef eg
væri hér kjur, biðjandi guð fyrir
þeim, þá mundi hér eldurinn engum
bæ né manni granda, og það skeði
svo“.
„Eftir því sem kom að jólum og á
veturinn leið, tók fólk að deyja í
pest og hungri, svo að það ár dóu í
sókn minni 76 manneskjur af hungri
og eldsins verkunum, blóðsótt og
Hetjusaga frá átjándu. öld
þess kyns. Hlaut eg nú alla tíðina af
að ganga og ljá eina hest minn til
að bera líkin til kirkjunnar, því ak-
færi gafst ei“.
„A útmánuðum voru dagstæðar 6
vikur, sem eg stóð ei við né fór úr
fötunum, nærfellst að segja nótt og
dag, til að þjónusta fólkið, hæði það,
sem burtkallaðist, og hitt, sem af
hjarði, er ei komst til kirkjunnar.
Þá sögðu margir: Nú má segja prest-
ur hafi mikið fyrir sínu brauði“.
Síra Jón Steingrímsson hlífir ekki
sjálfum sér. Þjáning meðbræðra
hans svíður honum í hjarta og hann
tekur hana sjálfur á sig. Hann legg-
ur sig allan fram að bjarga lífi ann-
arra, stæla hugrekki og trú í hrjósti
þeirra, hindra að menn gefist upp
eða flýi hurt. Hann vill ekki láta
bugast, lætur ekkert á sig bíta. Það
rísa í honum allir kraftar, og af for-
dæmi sínu gefur hann öðrum afl. Og
hann á eftir að kynnast öldinni hetur.
Horfum sem snöggvast aftur nið-
ur í djúp hennar. Um miðja öldina
gekk hallærið mest yfir Norðurland,
en varð síðan nokkurt hlé. En frá ár-
inu 1776 stóð harðindatíð heilan
áratug, hafís við land flest árin, og
kastaði tólfunum með Skaftáreldum.
Þorkell Jóhannesson segir svo um ár-
in 1783—84:
„Og svo illt sem ástandið var hinn
fyrsta vetur, versnaði nú enn, og að
þessu sinni varð Suðurland harðast
16 TMM
241