Tímarit Máls og menningar - 01.03.1977, Síða 112

Umsagnir um bækur
Líney Jóhannesdóttir:
KERLINGARSLÓÐIR
Heimskringla, 1976, 88 bls.
Kerlingarslóðir er fyrsta skáldsaga Lín-
eyjar Jóhannesdótmr en áður hefur hún
einkum gefið út leikrit og sögur handa
börnum. Það er óhætt að fullyrða að
þessi fyrsta skáldsaga hefur tekist vel,
hún er bæði óvenjuleg og skemmtileg.
Kerlingarslóðir gerist á einu sumri.
Sögumaður sem segir frá í 1. persónu
er fullorðin kona, gift heilsulausum
manni og á stálpuð börn. Hún vinnur
á heilsugæslustöð langan vinnudag og
strangan, enda aflar hún ein tekna
heimilisins. Það er eftir einn slíkan
vinnudag snemmsumars sem hún hittir
Markús, drenginn sem sagan snýst um.
Þeirra fyrstu kynni verða við það að
sögumaður stígur ofan á Markús í yfir-
fullum strætisvagni. Þegar hún ætlar að
biðjast afsökunar svarar hann: „... það
gerir ekkert til, skórnir mínir eru alltof
stórir." (5) Meginþráður bókarinnar
spinnst svo út frá þessu kátlega tilefni.
Þessar tvær manneskjur, miðaldra kona
og lítill drengur, verða góðir kunningj-
ar, og lesandi kynnist þeim báðum smátt
og smátt eftir því sem þau kynnast hvort
öðm. Þó er sögumaður óljósari persóna,
hún er spör á upplýsingar um sjálfa sig
enda er þetta ekki saga um hana sjálfa.
Heimilisaðstæður Markúsar eru
áhyggjuefni hans og hann trúir sögu-
manni bráðlega fyrir þeim. Hann hefur
alist upp hjá ömmu sinni fram að þessu
í litlu húsi í gamla bænum; þar hefur
hún annast hann í frumbernsku í einu
litlu herbergi. Grannar hans þessi ár
hafa verið tvær gamlar konur, önnur
Ijúf og góð, hin „kellingin hinumegin"
sem Markús er hræddur við. Markús
hefur hvorki komist í kynni við karl-
menn né jafnaldra sína þessi fyrsm ár,
og það skýrir það hversu öruggur og
sáttur hann er með kynnin við sögu-
mann. Fólk eins og hana kann hann að
nálgast.
En þegar sagan byrjar er allt á hverf-
anda hveli í lífi Markúsar. Amma hans
fer á sjúkrahús, stálkjafturinn er farinn
að bryðja húsin í gömlu götunni og
drengurinn flytur til Rikku móðursyst-
ur sinnar, sem hefur keypt hús í Kópa-
vogi á „áttahundruðþúsundmiljónir"
eins og Markús orðar það. Þaðan fer
hann svo undir sögulok til móður sinn-
ar, þegar amma hans er dáin.
Markús er afar vel gerð persóna, barn
eins og börn gerast best; íhugull og full-
ur af draumum bernskunnar og leyndar-
dómum. Kynnin við hann og ævintýrin
sem þau upplifa saman eru sögumanni
minnisstæð, og það er ekkert undarlegt.
En tilgangur hennar með að segja sög-
una af vinátm þeirra Markúsar er meiri.
Það má segja að Markús sé þarna not-
aður sem hluti fyrir heild: dæmi um
börn þeirra mörgu barnungu stúlkna
98