Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Blaðsíða 68

Tímarit Máls og menningar
Og hugur minn verður harpa á ný,
hljómar og stígur, sem fugl yfir ský,
fannhvít fljúgandi ský.
Hver veit hvaðan söngvanna söngvar streyma?
Jeg sje þig brosa — lít þjer í augu
og finn: þar á fegurðin heima. (bls. 40)
Sambandið við elskhugann færir henni fegurð og frelsi í þessum ást-
arljóðum, andstætt innilokuninni sem kvenhlutverk leiða af sér fyrir
konur í Segdu mjer að sunnan og Við ysta haf. I kynferðislegu sambandi
við elskhugann finnur hún leið til tjáningar og losnar úr klakaböndum:
Tárhlýir dulardraumar
sem dögg yfir sál mína falla;
sem Ijósgeislar vekja og verma,
sem vindhörpur blíðar kalla;
líða' eins og ljúflings ómar
um lífs míns frostþögla strengi. —
Himnesku, hljóðu söngvar,
hví huldust þið mjer svo lengi? (bls. 45)
Og í sameiningu þeirra upplifir hún gerandahlutverk sitt og mátt: „Armur
minn örlögum veldur,/ eilífan mátt jeg finn.“ (bls. 49)
Elskhuginn er skáldkonunni hér augljóslega álíka uppspretta andlegs
krafts og hefðbundin listagyðja er karlskáldum. I þessum ástarljóðum
hefur Huldu tekist að skapa ljóðmælanda sem styrkist og nærist á
kynferðislegu ástarsambandi við karlkyns listagoð. Henni tekst hér, það
sem henni tókst ekki í fyrri bókum, að brjóta þá hefð sem gerir ráð fyrir
að konur séu þolendur, ofurseldar karlveldinu.
Tragískur þáttur þessarar ástar, sem annars er holl fyrir skáldkonuna, er
að leiðir ljóðmælandans og elskhugans hljóta að skiljast: „Til suðurs þú
flýgur — til austurs jeg/ óraleiðanna bláa veg.“ (bls. 42) Eftir er aðeins
endurminningin sem uppspretta skáldskaparins: „Mín ljóð eru bjarmi þess
elds, er eittsinn var/ og ómur strengs, er hlaut að bresta sundur." (bls. 43)
En brostinn strengur getur ekki endurómað lengi, áður en varir hlýtur
hann að þagna, og þar með þeim skáldskap að ljúka sem spratt af skapandi
ást skáldkonunnar og elskhugans.
I seinni hluta Þú hlustar Vör og síðustu ljóðabók sem Hulda bjó til
prentunar, Söng starfsins (1946), kveður við nýjan tón. Nú er
grunntónninn ekki lengur dýrkun frelsisins og ófullnægð frelsisþrá ljóð-
mælenda heldur þvert á móti dýrkun á þeim fjötrum sem karlveldið
hneppir konur í.
330