Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar
Milan Kundera fæddist í Tékkóslóvakíu árið 1929. Hann gekk í tékkneska
kommúnistaflokkinn skömmu eftir stríð en var rekinn úr honum nokkrum árum
síðar. A þeim árum vann hann ýmis störf, þar á meðal sem barpíanisti, en fór smátt
og smátt að helga sig ritstörfum og kvikmyndagerð. Kundera kenndi um árabil við
Kvikmyndaháskólann í Prag. Meðal nemenda hans þá voru ýmsir framámanna í
tékknesku nýbylgjunni og má þar nefna þann sem einna þekktastur hefur orðið,
Milos Forman. Kundera var rekinn frá Kvikmyndaháskólanum eftir innrás Rússa
1968 og á sama tíma voru bækur hans bannaðar. Ennfremur var nafn hans máð út
úr tékkneskri bókmenntasögu.
Arið 1975 fluttist hann alfarinn til Frakklands, býr nú í París þar sem hann
stundar ritstörf og kennir við virta menntastofnun þar í borg.
Fyrstu tvær bækur Kundera komu út í Prag. Þar var um að ræða smásagnasafnið
„Skoplegar ástir“ (1963) og skáldsöguna „Brandarinn“ (1967). Þaðan í frá hafa
frumútgáfur verka hans verið franskar þýðingar: „Lífið er annarsstaðar“ (1969),
„Kveðjuvalsinn“ (1973), „Bók hláturs og óminnis" (1978) og „Óþolandi léttúð
tilverunnar" (1984). Allt eru þetta skáldsögur, en auk þess hefur hann skrifað eitt
leikrit, „Jakob og meistarinn“ (1981).
Verk hans hafa verið þýdd á öll helstu tungumál og víða hlotið verðlaun. Engin
skáldsaga hans hefur enn komið út á íslensku en Stúdentaleikhúsið setti „Jakob og
meistarann" upp undir leikstjórn Sigurðar Pálssonar í janúarmánuði 1984, og
Tímarit Máls og menningar birti s.l. ár (2. hefti 1984) greinina „Ef skáldsagan
leggur upp laupana". Friðrik Rafnsson þýddi leikritið en Pétur Gunnarsson
greinina.
Milan Kundera er vægast sagt lítið gefinn fyrir viðtöl og leiðist fátt meira en að
tala um sjálfan sig og verk sín. Enda hefur hann sérstakt lag á því að beina
athyglinni að öðrum, eins og eftirfarandi viðtal ber með sér. Friðrik Rafnsson tók
það á kaffihúsi í París í vor fyrir Tímarit Máls og menningar.
354