Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Blaðsíða 131

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Blaðsíða 131
Umsagnir um bækur HRAÐI HINS HÆGA Arni Ibsen: Skjaldbakan kemst þangað líka. Eggleikhúsið 1984. Pað er misjafnt hvaða aðferðum höfund- ar beita til að koma boðskap sínum á framfæri í verkum sínum. Flestir fela boðskapinn í aðferðinni. Aðferðin er þá merkingin. Þetta kann að hljóma heldur furðulega en verður augljóst ef haft er í huga eftirfarandi: Það að eignast fé er talinn vera sjálfsagður hlutur og þess vegna eiga gamlir menn oft fé í budd- unni sinni. Ef ungur maður hrifsaði það frá áttræðum karli yrði það eflaust talinn þjófnaður. En seldi hann karli tyggjó og fengi fé hans í staðinn væri það talin vera heiðarleg verslun. Þannig er aðferðin við að ná í fé karlsins merking verksins hverju sinni. Þeir höfundar eru til sem marka stefnu verksins strax í upphafi, til dæmis með fyrstu setningunni eða málsgrein- inni. Aðrir láta aðferðina koma í ljós í framvindunni. Enn aðrir geyma allt að lokasetningunni sem bregður þá ljósi yfir það sem við munum af verkinu, en einkum það sem við höfum að mestu gleymt og ræður úrslitum hvað varðar smekk okkar og skoðanir á því. Vit okk- ar á verki fer einkennilega mikið eftir því hvað við höfum lítið vit á því en þykj- umst hafa það. Höfundar sem eru ljóðrænir nota oft- ast þá aðferð að heilla meðan á verkinu stendur og svipta lesandann dómgreind- inni. Aðferð Arna Ibsen í leikverkinu Skjaldbakan kemst þangað líka er sú að marka stefnu og merkingu þess með lík- ingamáli og hlut: símanum strax í upp- hafi. Samtölin í leiknum eru símtöl milli William Carlos Williams og Ezra Pounds þótt tengsl þeirra séu líka gegn- um útvarp eða persónuleg. I fyrstu máls- greininni lýsir William viðhorfum sín- um til símans og síðan verður augljóst að Ezra er sími sem færir honum boð utan úr heimi. Ezra líður talsvert fyrir bragðið. Þetta er Ieikbragð höfundar. Og það er kannski sprottið af ósanngjarnri kröfu Ieikhússins um spennu. Ezra verð- ur að vélrænu andsvari, næstum að gjall- andi bjöllu í ljóðrænum náttúruheimi þess sem sat kyrr og hlustaði við mold- arbarm sinnar móður. I verki Arna eru William og Ezra jafn- an samkvæmir sjálfum sér og eins er samræmi í stíl verksins. Höfundurinn ritstýrir og setur persónurnar á svið. Leikhúsið er fremur til þess að áhorf- endur sjái persónur í ýmiss konar ljósi en innan frá eða inn í þokuheim tilfinning- anna. Höfundurinn gerir áhorfendunum það til geðs að stilla skáldunum upp sem vissum andstæðum. Þó að skáldin séu sett á svið sem 393
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.