Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Blaðsíða 22

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1985, Blaðsíða 22
Tímarit Máls og menningar þessi orð létií í eyrum einsog það sem enn er öldungis ókannað og fjarlægt. Menn leyfðu sér munað; en ekkert í líkingu við öfgakennda fágun Frakka. Menn stunduðu íþróttir; en ekki með sama æðinu og Englendingar. Ogrynni fjár var veitt til hersins; en þó aldrei meira en svo að tryggt væri að ríkið yrði áfram næstveikast stórveldanna. Höfuðborgin var líka ögninni minni en allar aðrar stærstu borgir heims, en samt nokkru stærri en nægði tilað hún gæti kallast stórborg. Og um stjórnarhætti ríkis þessa mátti segja að þeir voru upplýstir og lítið áberandi, kostað var kapps að slæva varfærn- islega allt sem einhver broddur var í, enda var stjórnin í höndum fullkomnasta skrifræðis í Evrópu sem aðeins eitt varð fundið til foráttu: það leit svo á að snilligáfa og frumleg framtakssemi ein- staklinga, sem ekki voru til slíkra forréttinda bornir eða höfðu til þeirra umboð frá ríkinu, væri argasta framhleypni eða oflátungs- háttur. En hver ætli kærði sig um að láta einhvern Pétur eða Pál taka framfyrir hendurnar á sér! Og í Kákáníu mátti auk þess alltaf treysta því að það var snillingurinn sem var álitinn ódámur en ekki ódámurinn snillingur einsog verða vildi annarsstaðar. Já víst mætti tína til margt furðulegt um þessa horfnu Kákáníu! Hún var tilaðmynda keisara-konungleg en einnig keisara- og kon- ungleg; hver hlutur og hver maður bar þar annaðhvort táknið k.k. eða k. og k., en mikil launvísindi þurfti þó tilað kunna á því full skil hvenær kalla skyldi menn og stofnanir k.k. og hvenær k. og k. Ríkið hét á prenti Austurrísk-Ungverska Einveldið en í munni manna Austurríki; með öðrum orðum nafni sem það hafði lagt niður með hátíðlegum eiðum en hélt þó eftir sem áður í öllum tilfinningamálum — til marks um að tilfinningar eru ekki síður mikilvægar en þjóðaréttur og að alvara lífsins rúmast ekki í reglu- gerðum. Stjórnarskrá ríkisins var frjálslynd en því var stjórnað einsog klerkaveldi. Því var stjórnað einsog klerkaveldi en fólk var frjálslynt í lifnaðarháttum. Allir borgarar voru jafnir gagnvart lögunum, en reyndar voru ekki allir borgarar. Þarna var þing sem notfærði sér frelsi sitt af slíku offorsi að það var sjaldnast látið starfa; en svo var líka til lagagrein um neyðarástand sem heimilaði að stjórna án þingræðis, og þegar allir voru farnir að una einveldinu harla vel brást ekki að krúnan fyrirskipaði að nú skyldi aftur taka upp þingræðisstjórn. Atburðarás af þessu tagi var daglegt brauð í 284
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.