Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1988, Qupperneq 124

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1988, Qupperneq 124
Tímarit Máls og menningar munur á A og A, E og E o.s.frv. I seinna bindinu er aftur á móti raðað eft- ir öllu íslenska stafrófinu. Skýringanna á þessum óheppilega klofningi aftanmálsins er vafalaust að leita í útgáfusögu ritsins þar sem fyrsta bindið kom út á undan og var búið úr garði sem sjálfstæð bók. En eftir að annað bindið kom fylgjast þau að í öskju sem stendur afar virðulega á bókahillu. Þetta læt ég duga um aftanmálið og sný mér nú að meginmálinu. Stíll þess er persónulegri en títt er í lærdómsrit- um. Höfundurinn minnir á tilveru sína með því að blanda sínum eigin hugðar- efnum inn í textann, jafnvel þótt slíkt kosti nokkrar útúrdúra. Sem dæmi um þetta má nefna bollaleggingar hans um hvernig Tunglið geti haft áhrif á tíða- hring kvenna (I: 47-8), hugleiðingar um sálarrannsóknir (I: 211), tilgang sagn- fræðiiðkana (I: 50-51) og málrækt (II: 126). Annað sem einkennir textann er mikill fjöldi tilvitnana bæði í frumheim- ildir og fræðimenn seinni tíma. Margar þessara tilvitnana eru langar og víða hefði mátt setja stutta endursögn í stað þeirra. Líkt og útúrdúrarnir lengja þess- ar tilvitnanir textann töluvert. Þess utan er Þorsteinn fremur margorður. Sjálf- sagt mætti því koma þeim fróðleik sem bindin tvö geyma fyrir í einu. En hætt er við að færri nenntu að lesa það eina bindi en þessi tvö. Það hvernig Þor- steinn teygir á efninu, endurtekur sumt og spjallar um annað frá ýmsum hliðum gerir söguna bæði skiljanlegri og skemmtilegri. 3. Efnistök Heimsmynd á hverfanda hveli fjallar um hvernig sólmiðjukenningin tók við af stjörnufræðikenningum sem gera ráð fyrir því að jörðin sé í miðju heimsins. Fyrsti kafli ritsins er inngangur þar sem meðal annars er fjallað um hvernig mönnum hættir til að meta verk fyrri tíðar manna á forsendum nútímans. Þetta kallar Þorsteinn söguskekkju og bendir á að ýmsar skoðanir sem nú þykja ekki upp á marga fiska hafi ef til vill verið skynsamlegar á sínum tíma miðað við þær forsendur sem þá voru þekktar. Víðast í textanum virðist mér Þorsteinn gæta þess nokkuð vel að var- ast söguskekkjur. Sums staðar tekst honum meira að segja býsna vel að sýna fram á hversu mikið vit var í hugmynd- um ýmissa fornspekinga þótt þær teljist nú vera rangar. I þessu sambandi má benda sérstaklega á það sem hann segir um stjörnuspeki í fjórða hluta annars kafla og umfjöllunina um heimsmynd Ptólemaíosar í fjórða hluta fjórða kafla. I inngangi er og útskýrt hvaða gögn stjörnufræðingur getur aflað sér með því að horfa á himininn með berum augum. Þar er gerð nokkuð skilrík grein fyrir sýnilegum hreyfingum himin- tungla og í fyrsta viðauka er bætt við þá greinargerð lýsingu á þeim hreyfingum sem aðeins verða greindar á lengri tíma en einum mannsaldri. Annar kaflinn fjallar um upphaf stjörnufræðinnar hjá Egyptum og Babýloníumönnum. Þar er fjallað nokkuð almennt um líf og sögu þessara þjóða og þann jarðveg sem stjörnu- fræðin spratt úr. Mig skortir þekkingu til þess að meta þá umfjöllun. Þriðji og fjórði kafli fjalla um stjörnufræði Forngrikkja. I þeim þriðja er sagt nokkuð frá lífi og sögu Grikkja í fornöld og síðan fjallað um upphaf vís- inda og fræða hjá þeim. Þar eru nafn- greindir frægustu heimspekingar 514
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.