Tímarit Máls og menningar - 01.06.1991, Blaðsíða 44

ann. Þá þegar voru Sovétríkin farin að vera
mér afskaplega mikill þymir í augum. En
meðal maóista á Norðurlöndum til dæmis
var gagnrýni á Sovétríkin sennilega meiri
heldur en á Bandaríkin. Ég var einhvem
tíma utan í einhverjum slíkum hópum en ég
var aldrei í þessu af lífi og sál, get ekki sagt
að ég hafi starfað eitt eða neitt í stjóm-
málasamtökum.
Þú ert þá kannski alveg hœttur að hugsa
um pólitík?
Nei, ég er það ekki. Ég hef mikinn áhuga
á pólitík svona frá degi til dags, fylgist vel
með og hef skoðanir út og suður á hinu og
þessu og æsi mig upp eða fagna eftir at-
vikum. En ég get ekki gert það lengur undir
einhverjum svona formerkjum. Og orðið
sósíalisti þýðir svo margt. En hitt er svo
annað mál að ég fylgi—ef maður væri bara
að skoða sjálf orðin og sleppir öllum seinni
tíma assósíasjónum út og suður sem bæst
hafa við — þá er ég að sjálfsögðu sósíal-
demókrati, þ.e.a.s. ég legg mikið upp úr
lýðræði á öllum stigum og tel að auðvitað
beri að stefna að jöfnuði; en sameign á
framleiðslutækjunum færir okkur hvorugt.
Opin menningarpólitík
Nú erþað svo að þessum gríðarlega áhuga
íslenskra vinstrimanna á árum áður á að
standa vörð um íslenska menningu hœtti
kannski stundum til að verða einhvers kon-
arþjóðleg íhaldssemi, nesjamennska, inni-
lokunarstefna eða afdalahyggja. Hvað
finnst þér um það sjónarmið?
Núna er ég auðvitað alveg jafn mikill
áhugamaður og áður um að hið íslenska,
hin íslenska tunga og menning og bók-
menntir leysist ekki upp eða hverfi í breytt-
um heimi. En hins vegar set ég stórt
spurningarmerki við þessa afdalahyggju
sem þú nefnir svo. Sú þjóðemisrómantík
sem þar er á ferðinni, er eflaust skaðleg
íhaldsstefna núna, fólk er að faðma elskuna
sína til dauðs. Fjölmiðlaöldin er staðreynd;
og þannig verður heimurinn. Og ég held að
það að draga sig í hlé fyrirfram með ein-
hvem meydóm, sem ekki megi glata, muni
bara eins og slíkt háttalag alltaf gerir, leiða
til uppþornunar. Nú, ég held það sé þá betra
að offra aðeins af þessum meydómi og gá
hvemig afkvæmin verða. Þó að það komi
eitt og eitt óhreint bam með.
Ég held að sagan sýni að íslensk menning
hefur einmitt risið hæst þegar samskiptin
eru mest. Og við höldum á okkar málum af
reisn og engri minnimáttarkennd.
Húmor, innblástur og druslur
Nú varstu svona pólitískt þenkjandi á tíma-
hili. En þaðfer ekki mikið fyrir pólitískum
áróðri í bókum þínum nema efvera skyldi í
Disneyrímum.
I Disneyrímum er hreint og beint boðuð
bylting, þær enda ekki á punkti og lokaorð
bókarinnar, „nema“ vísar til þess að fólk
taki ráðin í sínar hendur og breyti heim-
inum. Þar má segja að ég hafi þar verið að
gjalda keisaranum það sem keisarans var.
Það er mín róttækasta bók. Svo kom öld
sögunnar í stað öld pólitísks skáldskapar og
boðunarbókmennta. Þá fóm menn að segja
sögu sögunnar sjálfrar vegna — ekki til að
boða neina sérstaka pólitík. Og það var
stefna sem hentaði mér mjög vel, því ég
reyni fyrst og fremst að vera húmoristi. Ég
aðhyllist þá stefnu. Mér finnst að skáld geri
yfrið nóg gagn með því að skemmta lesend-
um sínum. Húmor er reyndar afskaplega
merkilegt fyrirbæri, bæði sem aðferð og
42
TMM 1991:2