Tímarit Máls og menningar - 01.06.1991, Blaðsíða 112

hafði verið ráðandi í Bandaríkjunum í meiraen
60 ár þegar hér var komið sögu og er það
allnokkru lengri tími en Gestureraðgefa rokk-
inu á lokasíðum bókarinnar. Þessi stefna hafði
livað eftir annað getað endurnýjað sig á ferskan
hátt (rétt eins og rokkið með pönkinu) eftir því
sem tækninýjungar (og þjóðfélagsaðstæður)
gáfu tilefni til. Margir laga- og textahöfundar
þessa tímabils risu úr alþýðustétt rétt eins og
rokkhetjur síðari tíma og sömdu þrátt fyrir allt
fjölmarga texta sem eru síst minna hnoð en
megnið af textum rokksins. Þessir textar höfð-
uðu alveg eins og rokktextarnir einkum til ungs
fólks. Þegar nýsköpunaröldur riðu yfir á „Tin
Pan Alley“ skeiðinu var það einkum yngra fólk
sem tileinkaði sér hina nýju hljóma rétt eins og
síðar. Hvað sem þessu líður er engin ástæða til
að gera einhverja allsherjargrýlu úr Tin Pan
Alley stefnunni eins og hent hefur marga rokk-
fræðinga.
Á bls. 23 er sagt að Pat Boone og hans líkar
hafi rænt frumburðarréttinum frá svörtum tón-
listarmönnum. Nokkuð sannleikskom er í þessu
en óþarfi er að gefa í skyn að þetta hafi verið
hálfgerð glæpastarfsemi. Þetta var einfaldlega
alvanalegt (Presley gerði þetta ekki síður). Höf-
undar laganna höfðu áður fyrr einfaldlega lítil
tengsl við flytjendur og það var fremur regla en
undantekning að margir flytjendur tækju sama
lagið ef það var líklegt til vinsælda, það var (og
er) bara sjálfsagt.
Á rokkakrinum
Höfundi tekst vel til með áherslu sinni á að
rokkið hafi í raun verið lengi að verða nkjandi
tónlistarhefð hérlendis. Rokkakurinn bar ekki
strax ávöxt. Þetta áhersluatriði kemur nokkrum
sinnum upp á yfirborðið í bókinni og veitir ekki
af í bók sem þessari, sérstaklega vegna þess að
hún er enn sem komið er nánast ein á báti í
dægurlagatónlistarsögu þjóðarinnar og reyndar
nærri því íslenskri tónlistarsögu yfirleitt.
En þetta með samsærið mikla, Payola-
hneykslið, og allt það (bls. 62-63). Rokkhetj-
umar voru brotnar á bak aftur með samstilltu
átaki afturhaldsaflanna. Eins og Gestur rekur
ágætlega kom Payola-hneykslið upp þegar í Ijós
kom að þekktir plötusnúðar þáðu mútur fyrir að
halda fram ágæti skjólstæðinga ákveðinna út-
gáfufyrirtækja.
Þótt höfundur leggi sig í líma við að afneita
samsæriskenningunni trúirhann henni samt. Ef
það var ekki samsæri þá var það eins konar
samsæri. Oft er fótur fyrir þjóðsögum og kann-
ski þarna líka. En réðst rokkið ekki að einhverju
leyti gegn sjálfu sér? Hefðu aðdáendur getað
hlustaðá hetjumarendurtakasig? Höfðu þessar
hetjureinhvern gnægtabrunn frjórra hugmynda
til að ausa úr? Var þrátt fyrir allt ekki nauð-
synlegt að bíða betri tíma? Rokkfræinu hafði
verið sáð, nú þurfti það tíma til að spíra og bera
ávöxt. Mér kemur á óvart að höfundur skuli enn
tyggja þessa gömlu samsærisþjóðsögu, ekki síst
vegna þeirrar hárréttu áherslu sem hann leggur
á þróunina hérlendis. Margoft kemur hann að
því að tónlist þessi hafi þurft tíma til að vinna
sér land og það er alveg rétt að á íslandi voru
það kannski meira en 2 áratugir. Má ekki gefa
Amenkumönnum 2-3 ár án þess að tala um
samsæri? Dæmið um Paul Anka og Fabian er
afskaplega óheppilegt því Paul Anka var mikill
hæfileikapiltur og lagasmiður og söng sín lög
sjálfur rétt eins og Bob Dylan og Bruce Spring-
steen. Það er glannalegt svo ekki sér meira sagt
að leggja hann og Fabian að jöfnu þótt þeir hafi
lent í því saman að bjarga ferðinni eftir flug-
slysið hörmulega þar sem Buddy Holly og fleiri
fórust.
Á bls. 66 er fyllilega gefið í skyn að samsæri
þetta hafi valdið aukinni bælingu meðal æsk-
unnar og þar á meðal hérlendis og fyrst ekki
fékkst útrás fyrir hvatimar á dansgólfinu hélt
lýðurinn til sveita og lét ófriðlega. Þetta er nú
dálítið orðum aukið. Menn urðu vitlausir í hóp-
um úti í náttúrunni fyrr en þetta og jafnaldrar
okkarGests voru engir frumherjar á þessu sviði.
Það er rétt hjá höfundi að Ríkisútvarpið sinnti
tónlistarþörf ungs fólks mjög lítið og sú stefna
var mjög ríkjandi að hafa yrði vit fyrir ung-
110
TMM 1991:2