Tímarit Máls og menningar - 01.06.1991, Blaðsíða 113

dómnum á þessu sviði enda bar fólk þá sig bara
eftir björginni í Kanaútvarpinu og erlendum
útvarpsstöðvum. Af skrifum á bls. 92 mætti ráða
að Luxemborgarútvarpið hafi ekki náðst nema
í Vestmannaeyjum. Þetta er misskilningur.
Unglingar um stóran hluta landsins hlustuðu á
þessa og fleiri erlendar stöðvar. Að vfsu vom
hlustunarskilyrði á höfuðborgarsvæðinu oft
verri en úti á landi og þegar nætur voru bjartar
vor og sumar voru hlustunarskilyrði oftast lé-
leg. Á Akureyri heyrðist t.d. ágætlega í erlend-
um stöðvum allan veturinn.
Alvörutónlist og afsakanir
Á bls. 111 er nokkuð stór fuliyrðing:
„. . . hljómsveitimar (lögðu) til atlögu við
flókna hljómabyggingu og stóðu svonefndri al-
varlegri tónlist ekki langt að baki í því efni“. Frá
bæjardyrum undirritaðs er engin leið að bera
saman þessa svokölluðu framsæknu rokktónlist
og „alvarlega tónlist". Form þessara framsæknu
rokkverka er yfirleitt tilviljanakennt bull, oft
fallegt og skemmtilegt, rétt er það, en sú fegurð
er oftast miklu meira tilkomin í hita augnabliks-
ins en að um sé að ræða djúphugsaða form-
skipan. Það er algjört höfuðatriði að rokk-
fræðingar séu ekki að afsaka áhuga sinn á þess-
ari tónlist með því að halda því fram að þrátt
fyrir allt megi setja eins konar samasemmerki
milli hennar og „alvarlegri" tónlistar. Með
þessu háttalagi er verið að draga rokktónlistina
í svaðið. I framtíðinni má vel vera að þessar
tvær greinar tónlistar sameinist á einhvem
ófyrirséðan snjallan hátt, en á slíku bólarekki.
Við einlægir aðdáendur rokktónlistar eigum
það ekki skilið að þurfa að hlusta á þessar
afsakanir manna sem ennþá eftir öll þessi ár
virðast skammast sín fyrir eigin tónlistarsmekk.
Fagurfræðilegur lýðræðisvettvangur
Á bls. 181 talar höfundur eins og svæsnasti
bókmenntafræðingur þegar hann segir: „I pönk-
inu gátu menn dýrkað hnignun fagurfræði úr-
kynjunar í siðmenningu sem virtist á hverfanda
hveli“. Dýrka unglingar „fagurfræði úrkynjun-
ar“? Álfka klístrað er að gefa í skyn að rokkið
sé meðvitaður „lýðræðislegur vettvangur"
æskulýðsins (t.d. á bls. 182 og hvað eftir annað
í síðasta kaflanum). En það er sjálfsagt ósann-
gimi af undirrituðum að gefa höfundi ekki tæki-
færi til að koma félagsfræðilegum vangaveltum
að. Síst ætla ég að neita því að rokkið sé líka
félagslegt fyrirbrigði og þar með líka viðfangs-
efni félagsfræðinga.
Það er líka rétt hjá höfundi þegar hann telur
dægurlög hafa átt beinan og óbeinan þátt í átök-
um þessa tímabils.
Athugasemdin um kaupmáttarskerðinguna
1983-85 (b!s.213)másvo sem standa af því að
ég er sammála henni en auðvitað ætti að orða
hana á hlutlægari hátt.
En hvað hið sögulega félagslega hlutverk
óskipulagðrar æsku varðar má nú spyrja þegar
upp er staðið hvort æskan hafi ekki allan þennan
tíma verið verkfæri borgarastéttarinnar til auk-
inna áhrifa. Hefur markaðshyggja t.d. minnkað
á þessu tímabili fyrir tilstuðlan æskulýðshreyf-
inga?
Á síðustu tveimur síðum bókarinnar kveður
allt í einu við annan tón. Rokkið er „núna í
slagtogi við gróðaöfl" og „þannig fer ávallt fyrir
uppreisnarmönnum“. Uppreisnin er „ekki jafn
hrein og ómenguð og fyrr“. Hvað gerðist og
hvenær? Spyr sá sem ekki veit.
í síðari hluta bókarinnar er samræmingar ekki
alveg gætt, sumt er endurtekið eða þá að ráð
virðist fyrir því gert að bókin sé lesin aftan frá.
Á bls. 153 er t.d. allt í einu í framhjáhlaupi
minnst á „Spilverkið“ gjörsamlega upp úr
þurrn. Flestir kannast sjálfsagt við það, rétt er
það, en innan fárra ára vita það fáir og þessi
kynning verður óþægileg.
Ýmsar smáaðfinnslur og athugasemdir
Það var 1951 og 1952 að fjörkippur kom í
íslenska hljómplötuútgáfu, en ekki 1954.
Erla Þorsteinsdóttir söng ekki „O, pabbi
TMM 1991:2
111