Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 18

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 18
lífi. Þannig velur hún — af nauðsyn — dauðann í stað efasemdanna um lífið. En Helga hugsar sér Öldu allt annan ferðalang og talar endalaust um leit hennar að ást og að sjálfri sér: Sá samastaður sem hún gerir hann [Anton] að felst í líkamlegri snertingu, hlýju og samruna, eða þeirri „symbíósu“ sem Julia Kristeva talar um sem takmark ástarinnar. í snertingunni leitar Alda ekki aðeins að samastað, öryggi og vernd, heldur einnig fyrst og fremst að eigin sjálfsmynd, eða því sem hún kallar kjamann í sjálfri sér (64). En er sjálfsmynd möguleg? Ef túlkendur af skóla freudíska femínismans spyrja sig ekki þeirrar spumingar, þá verður einhver annar að gera það. Hvað sem segja má um meðhöndlun þessara fræða á því sem kallað er kvenleg sjálfsmynd, þá felur meðhöndl- unin í sér grundvallarvanrækslu í akadem- ískum, jafnt sem fagurfræðilegum skiln- ingi. Leitin að sjálfsmynd hefur nefnilega aldrei þótt sem hverjar aðrar eftirleitir, eins og bókmenntir frá örófi alda bera vitni um. Eða er það ekki einmitt í ástinni sem mað- urinn/konan mæta takmörkunum sínum og glata í henni oft því litla sem þau höfðu af þessu sem kallað er sjálfsmynd? En þá koma til hjálpar gróteskan, flæðið og hlát- urinn og eru þessi undur veraldar ekki ein- ungis sögð vinna á karlveldinu með tímanum (og auðvelda þannig um síðir kon- unni að finna sjálfa sig), heldur hjálpartæki konunnar í angistarfullri leit sinni að sama- stað í tilverunni, þeirri tilveru sem einungis er ætluð körlum. En hver segir að ástin — og þar með lífið sjálft — sé dans á rósum, verði karlveldið læknað, steypt af stóli eða jafnvel molað?17 Alda, hins vegar, leitar aldrei að sjálfri sér í ástinni. Hún finnur fyrir tilviljun það sem hún vildi ekki finna, nefnilega reynslu af sjálfri sér í allt of mannlegu lífí. Þráhyggjan felst því ekki í kvenlegri tilbeiðslu ástar, heldur miklu frekar í einskonar sannleikstrú. Sú trú, aftur á móti, er mun flóknari en blinda ástartrúin. Fall Öldu verður að vera vitrænt svo hún geti réttlætt það á forsendum hins fagra lífs og einungis með því móti getur hún sætt sig við orðinn hlut. Hún telur sér nefnilega ekki einungis trú um réttmæti tilfinninga sinna, heldur einnig sannleiksgildi þeirra. Þannig verða þær fallegar í eðli sínu af því að sannleikurinn sjálfur er fallegur. En sann- leikurinn um hana sjálfa er harmrænn; hann segir allt um endasleppa tilraun hennar til að lifa fallegu lífi, en ekkert um manninn eða ást hans til hennar. Með þessu móti felur sannleikstrúin í sér endanlegan dauða Öldu og þannig snýr hún aftur heim, inní sjálfa sig, snauðari af lífinu sem hana dreymdi um, en ríkari og helsærð af lífinu sem hún vildi ekki lifa og gat ekki hafnað: Ég dáist að mér og segi: ert það virkilega þú sem elskaðir svona óumræðilega svona ofsalega allan tímann án þess að blikna. Ert það þú, sem hugsaðir fegurstu hugsanir heimsins? Ert það þú sem lést ekki satt kjurt liggja af því að sannleikurinn ER æðstur, hvað sem það kostar (154). Og seinna: Ástin á þér er nefnilega sannleiksást. Kona eins og ég, hún getur gert hvað sem er að hverju sem er. En ég hafnaði lyginni (183). Niðurstaða Helgu, hins vegar, er eftirfar- andi: 16 TMM 1992:2
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.