Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 18

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 18
lífi. Þannig velur hún — af nauðsyn — dauðann í stað efasemdanna um lífið. En Helga hugsar sér Öldu allt annan ferðalang og talar endalaust um leit hennar að ást og að sjálfri sér: Sá samastaður sem hún gerir hann [Anton] að felst í líkamlegri snertingu, hlýju og samruna, eða þeirri „symbíósu“ sem Julia Kristeva talar um sem takmark ástarinnar. í snertingunni leitar Alda ekki aðeins að samastað, öryggi og vernd, heldur einnig fyrst og fremst að eigin sjálfsmynd, eða því sem hún kallar kjamann í sjálfri sér (64). En er sjálfsmynd möguleg? Ef túlkendur af skóla freudíska femínismans spyrja sig ekki þeirrar spumingar, þá verður einhver annar að gera það. Hvað sem segja má um meðhöndlun þessara fræða á því sem kallað er kvenleg sjálfsmynd, þá felur meðhöndl- unin í sér grundvallarvanrækslu í akadem- ískum, jafnt sem fagurfræðilegum skiln- ingi. Leitin að sjálfsmynd hefur nefnilega aldrei þótt sem hverjar aðrar eftirleitir, eins og bókmenntir frá örófi alda bera vitni um. Eða er það ekki einmitt í ástinni sem mað- urinn/konan mæta takmörkunum sínum og glata í henni oft því litla sem þau höfðu af þessu sem kallað er sjálfsmynd? En þá koma til hjálpar gróteskan, flæðið og hlát- urinn og eru þessi undur veraldar ekki ein- ungis sögð vinna á karlveldinu með tímanum (og auðvelda þannig um síðir kon- unni að finna sjálfa sig), heldur hjálpartæki konunnar í angistarfullri leit sinni að sama- stað í tilverunni, þeirri tilveru sem einungis er ætluð körlum. En hver segir að ástin — og þar með lífið sjálft — sé dans á rósum, verði karlveldið læknað, steypt af stóli eða jafnvel molað?17 Alda, hins vegar, leitar aldrei að sjálfri sér í ástinni. Hún finnur fyrir tilviljun það sem hún vildi ekki finna, nefnilega reynslu af sjálfri sér í allt of mannlegu lífí. Þráhyggjan felst því ekki í kvenlegri tilbeiðslu ástar, heldur miklu frekar í einskonar sannleikstrú. Sú trú, aftur á móti, er mun flóknari en blinda ástartrúin. Fall Öldu verður að vera vitrænt svo hún geti réttlætt það á forsendum hins fagra lífs og einungis með því móti getur hún sætt sig við orðinn hlut. Hún telur sér nefnilega ekki einungis trú um réttmæti tilfinninga sinna, heldur einnig sannleiksgildi þeirra. Þannig verða þær fallegar í eðli sínu af því að sannleikurinn sjálfur er fallegur. En sann- leikurinn um hana sjálfa er harmrænn; hann segir allt um endasleppa tilraun hennar til að lifa fallegu lífi, en ekkert um manninn eða ást hans til hennar. Með þessu móti felur sannleikstrúin í sér endanlegan dauða Öldu og þannig snýr hún aftur heim, inní sjálfa sig, snauðari af lífinu sem hana dreymdi um, en ríkari og helsærð af lífinu sem hún vildi ekki lifa og gat ekki hafnað: Ég dáist að mér og segi: ert það virkilega þú sem elskaðir svona óumræðilega svona ofsalega allan tímann án þess að blikna. Ert það þú, sem hugsaðir fegurstu hugsanir heimsins? Ert það þú sem lést ekki satt kjurt liggja af því að sannleikurinn ER æðstur, hvað sem það kostar (154). Og seinna: Ástin á þér er nefnilega sannleiksást. Kona eins og ég, hún getur gert hvað sem er að hverju sem er. En ég hafnaði lyginni (183). Niðurstaða Helgu, hins vegar, er eftirfar- andi: 16 TMM 1992:2
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.