Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Qupperneq 19

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Qupperneq 19
Alda/n er dæmd til að hrekjast, vegna þess að í karlveldinu hafa konur engan stað til að fara á. Um leið er saga hennar sár og jafnframt grótesk saga um konu sem leitar að sjálfri sér í ástinni en ferst vegna þess að sá karlmaður sem hún festir ást á er í raun hlutgerving, ef ekki steingervingur, karl- veldisins sjálfs (89). En saga Öldu er ekki um karlveldið, ekki um það hvemig Alda skilgreinir sig út frá augnaráði karlveldisins og ekki um það hvemig hún reynir, þrátt fyrir allt, að brjót- ast undan valdbeitingu þess. (Gróteskan, flæðið og hláturinn vinna ekki á því sem enginn fær höndlað). Hins vegar má greina ýmsar ástæður þess, hvers vegna Alda vill ekki og getur ekki myndað jarðsamband og sagan er að stórum hluta frásögn af þeim. í falli Öldu og fórn felst þar af leiðandi eitt- hvað annað og meira en að karlveldið kúgi hana, geri ást hennar að engu og eyðileggi síðan líf hennar. Hún er vissulega dæmd til að hrekjast, en það er af því að hún sjálf setur líft sínu skilyrði sem enginn getur uppfyllt. Sem tilraun til sjálfssköpunar er líf Öldu því vonlaust. En einmitt þess vegna minnir saga hennar á margskráðan ofmetn- að heimsfrægra persóna, freistingar þeirra og fall. Með því móti einu býr sagan yfír harmrænu þema, en eins og ljóst er orðið, þá rúmar heimsmynd freudíska femínism- ans ekki slíkar sögur. 5 Ef einhver vill tala um ást og gera þá um- ræðu að menningarrýni, þá eru hugmyndir freudíska femínismans afar villandi. Túlk- un Helgu Kress á Tímaþjófnum ber þess vitni. Því í stað þess að spyrja um heillandi, en ekki einfalt hlutskipti kynveru og skoða þau skilyrði sem gætu búið því að baki — en án þess getur enginn talað um samlífið svo vel fari, hvað þá aðstæður ástarinnar, því konan er ekki bara Kona, heldur lýtur hún um margt sömu lögmálum og karlmað- urinn — segir freudíski femínistinn annað hvort „já“ við öllu því sem efast má um, eða skáldar í aldagamlar og óleysanlegar eyður tilvistarvandans. Átök siðferðis og kyn- ferðis fara fyrir lítið, svo og mestöll saga mannsandans ef út í það er farið (heim- speki, bókmenntir og saga). Kannski er boðskapurinn svo einstæður einmitt þess vegna, en hann felst fyrst og fremst í upp- hafinni dýrkun hvatalífsins, ásamt þeirri trú að ef karlveldið molni, muni ást Flæðis- Konunnar breiða úr sér og heimurinn allur verða réttlátari og betri. Það er nógu slæmt að horfa uppá fræðin gera ástina upptæka og í raun er slíkt athæfi ekkert annað en móðgun við upplýstan les- anda. En kynveran er ekki bara sögð geta elskað af lífi og sál velji hún af-bælinguna, heldur líka lifað lífi sínu átakalaust með annarri, en einungis með þeim hætti á hún kost á að nálgast djúpið í sjálfri sér, sann- leikann í lífínu og heilsteypta sjálfsmynd. Það er hið sama og að segja að þannig geti hún loks lifað lífi sínu frjáls, án íhlutunar valds. Með þessu móti stendur skóli freud- íska femínismans vörð um eina helstu túlk- unarskekkju fræðanna, nefnilega þá að maðurinn geti verið góður og að ástin sé honum sjálfur uppruninn, bara ef hann læt- ur ekki bælinguna ná tökum á sér. Aðalatriði þessa máls er eftir sem áður þetta: kvenkyns túlkandi sem einbeitir sér að skilyrðum ástarinnar í karlstýrðu þjóðfé- lagi virðist sjaldan geta skoðað samlíf, sam- skipti kynjanna, eða kynhegðun, án þess að skapa nýjan heim. Sá heimur er mun ein- TMM 1992:2 17
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.