Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 67

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 67
hennar. Það gæti verið vegna sýnilegs ytra hlutleysis verunnar, sem hefur fleiri mann- leg form en hin, að listamaðurinn lætur hana vera af flóknari gerð en hin sem hreyf- ist. Þó er það óvíst eða vafasamt til eftir- breytni, því að form á hreyfingu eru yfirleitt margþættari en kyrrstæð form, sem við get- um reynt sjálf með því að skoða andlitið í spegli, fyrst kyrrt en síðan með geiflur. En við munum að listamaðurinn er að lýsa innri heimi, ekki ytri veruleika, og þess vegna felst boðskapur í persónunni sem er á hreyfingu — eða þetta er lýsing á raun- verulegu eðli hennar. Hvemig er það? Um leið og við segjum þetta sjáum við að þríhymda veran er með lokuð augu: hún gengur auðsæilega í blindni til hinnar. Sú sem situr virðist aftur á móti vita fullvel hvað er um að vera: hún er með galopin augu. Til að undirstrika það, vitneskjuna, eru þau í svörtu andliti; kannski er þetta svertingjastúlka þótt það þurfi ekki að vera. Listamenn fara fijálst með liti á mannver- unum ef formið eða innihaldið krefst þess. Svo virðist hún lfka brosa. Hún hefur heillað til sín hina sem lætur heillast — það sjást engin merki um mótþróa í henni eða umbrot — og hún lokar augunum af því of bjartur ljómi stafar frá vemnni sem dregur hana ómótstæðilega til sín. Eða gengur hún á fund verunnar í þeim næturdraumi sem hver maður getur búið til sjálfur í dagsbirtu með því að loka augunum? Ljóminn og birtan em gefm í skyn með hvössum þríhymingum fyrir aftan veruna; hann gæti verið það sem við köllum gadda, en er það eflaust ekki. Til dæmis er það viðbit sem kemur mjúkt úr ísskáp merkt á ekki ósvipaðan hátt: með sólblómi með oddhvössum blöðum. Sólblóm mjúkt úr ísskáp. Kannski ætti veran að vera sólblómasmjör fyrir hina, andlega og líkamlega séð, en hún kemur auðsæilega ekki mjúk úr ísskáp þótt hún brosi og það „geisli frá henni“. Gott. Hver er munur á göddum og ljóma? Oft er munurinn enginn annar en sá að ljóminn stingur í augun á annan hátt en gaddur. Hvort tveggja getur blindað. Við skulum samt vona að svo sé ekki hér, nema í þessu tilviki geti blinda vakið unað þegar skörp form leita að hinum mjúku. Þegar eitthvað í þessum dúr er á ferðinni er það kallað andstæður og við skulum láta það gott heita. í verkinu eru ríkar andstæð- ur, eins og gagnrýnendur sögðu meðan list- imar og þeir voru og hétu: I litunum em andstæður: svart-hvítt. I formunum eru andstæður: mjúkt-skarpt. Það þarf ekki að rýna í myndina til þess að maður geti séð að á milli veranna er talsverður óróleiki, einkum að ofan. Hann felst í straumnum sem vísar niður. Veran til vinstri virðist sparka í oddhvössu formin (geislana?) sem liggja frá hnénu á verunni í hvfldarstöðu. Núna skulum við athuga verumar nánar: Sú til hægri er gerð úr fimm nokkurn TMM 1992:2 65
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.