Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 67

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 67
hennar. Það gæti verið vegna sýnilegs ytra hlutleysis verunnar, sem hefur fleiri mann- leg form en hin, að listamaðurinn lætur hana vera af flóknari gerð en hin sem hreyf- ist. Þó er það óvíst eða vafasamt til eftir- breytni, því að form á hreyfingu eru yfirleitt margþættari en kyrrstæð form, sem við get- um reynt sjálf með því að skoða andlitið í spegli, fyrst kyrrt en síðan með geiflur. En við munum að listamaðurinn er að lýsa innri heimi, ekki ytri veruleika, og þess vegna felst boðskapur í persónunni sem er á hreyfingu — eða þetta er lýsing á raun- verulegu eðli hennar. Hvemig er það? Um leið og við segjum þetta sjáum við að þríhymda veran er með lokuð augu: hún gengur auðsæilega í blindni til hinnar. Sú sem situr virðist aftur á móti vita fullvel hvað er um að vera: hún er með galopin augu. Til að undirstrika það, vitneskjuna, eru þau í svörtu andliti; kannski er þetta svertingjastúlka þótt það þurfi ekki að vera. Listamenn fara fijálst með liti á mannver- unum ef formið eða innihaldið krefst þess. Svo virðist hún lfka brosa. Hún hefur heillað til sín hina sem lætur heillast — það sjást engin merki um mótþróa í henni eða umbrot — og hún lokar augunum af því of bjartur ljómi stafar frá vemnni sem dregur hana ómótstæðilega til sín. Eða gengur hún á fund verunnar í þeim næturdraumi sem hver maður getur búið til sjálfur í dagsbirtu með því að loka augunum? Ljóminn og birtan em gefm í skyn með hvössum þríhymingum fyrir aftan veruna; hann gæti verið það sem við köllum gadda, en er það eflaust ekki. Til dæmis er það viðbit sem kemur mjúkt úr ísskáp merkt á ekki ósvipaðan hátt: með sólblómi með oddhvössum blöðum. Sólblóm mjúkt úr ísskáp. Kannski ætti veran að vera sólblómasmjör fyrir hina, andlega og líkamlega séð, en hún kemur auðsæilega ekki mjúk úr ísskáp þótt hún brosi og það „geisli frá henni“. Gott. Hver er munur á göddum og ljóma? Oft er munurinn enginn annar en sá að ljóminn stingur í augun á annan hátt en gaddur. Hvort tveggja getur blindað. Við skulum samt vona að svo sé ekki hér, nema í þessu tilviki geti blinda vakið unað þegar skörp form leita að hinum mjúku. Þegar eitthvað í þessum dúr er á ferðinni er það kallað andstæður og við skulum láta það gott heita. í verkinu eru ríkar andstæð- ur, eins og gagnrýnendur sögðu meðan list- imar og þeir voru og hétu: I litunum em andstæður: svart-hvítt. I formunum eru andstæður: mjúkt-skarpt. Það þarf ekki að rýna í myndina til þess að maður geti séð að á milli veranna er talsverður óróleiki, einkum að ofan. Hann felst í straumnum sem vísar niður. Veran til vinstri virðist sparka í oddhvössu formin (geislana?) sem liggja frá hnénu á verunni í hvfldarstöðu. Núna skulum við athuga verumar nánar: Sú til hægri er gerð úr fimm nokkurn TMM 1992:2 65
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.