Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 82

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 82
annars staðar, liggja vegir til allra átta. Þar er ekki mögulegt að afgirða ákveðið svæði, benda þangað og segja við rithöfunda: „Setjist að hér og þá fer vel.“ Það hljómar grunsamlega líkt fundi G-blettsins og ég hef ekki trú á að hann fínnist innan bók- menntaheimsins. Og svo valsað sé frá einum fræðimanni til annars þá kýs ég að halda fram svipuðu viðhorfí og kemur fram í grein Gísla Sig- urðssonar „Frá formi til frásagnar“ (TMM 1992:1) en þar leggur hann ríka áherslu á að skáldverk „geymi vel sagða sögu, séu hnyttin og vel skrifuð" (78). Það er helst að skilji á milli okkar Gísla þegar kemur að þætti kímninnar því þá fínnst mér hann tekinn að gæla full djarflega við áðumefnd- an G-blett. Kímni er ekki frumatriði í skáldskap. Prýðileg skáldverk, og reyndar býsna mörg, hafa verið skrifuð af fúllyndum rithöfund- um. Það er engin þörf á að réttlæta hin kímniríku skáldverk síðustu ára með því að segja kímnina vera ómissandi þátt hvers skáldverks. Hitt er annað að í kímninni býr ákveðinn fmmleiki samfara sveigjanlegri lífssýn. Rithöfundur með kímnigáfu lætur síst af öllu að sér hvarfla að hann sé hand- hafi algilds sannleika, slík hugsun kemur aðeins til húmorsleysingjans. Kímnigáfuna ætti ætíð að taka alvarlega því ákveðin lík- indi em milli hennar og víðsýninnar. Kímni er aðferð notuð til að koma boðskap á framfæri. En boðskapur hefur aldrei einn sér tryggt gott skáldverk. Það sem öllu varðar er listræn úrvinnsla efnis. Aðferðin við að setja sögu á blað byggir nefnilega á því að raða orðum á þann hátt að þau hrífi. Og orðin sem rithöfundurinn velur vísa á afstöðu hans. Vel skrifuð bók er vel hugsuð bók og þess vegna góð bók. Með það sjónarmið að leið- arljósi vil ég nú leggja mat á þau fjögur skáldverk síðasta árs sem mér þykja helst tíðindum sæta. *** Við búum tveir saman feðgarnir og svo þessir andar. Gyrðir Elíasson: Heykvísl og gúmmískór Þeir sem lesa bókmenntir eins og félags- fræði geta hæglega stutt það rökum að fantasían sé flóttaleið draumóramannsins, draumkennt fálm sem sé í sjálfu sér inni- haldslítið. Um leið gæti sá sami jarðbundni lesandi gert hróp að Shakespeare og sakað hann um innihaldslaust ról í Jónsmessunæt- urdraumi en þar sitja álfar á hverjum hól. Til slíks lesanda er vænlegast að senda orð Hamlets: „Það er meira á himni og jörðu Hóras en heimspekina þína dreymir um.“ Vissulega var fantasían aldrei sköpuð af Hórösum heimsins sem kjósa að skilja alla hluti jarðlegum skilningi. Hún er rituð af þeim sem trúa á mátt og rétt ímyndun- araflsins til að smíða eigin heimsmynd þar sem fæst lýtur „vísindalegum“ lögmálum. í Heykvísl og gúmmískóm hefur Gyrðir Elíasson skapað undraheim sem sækir sitthvað til ævintýrsins og verkið virðist stundum hugsað sem eins konar hylling til þess. En fyrst og fremst er þetta hugsmíð sköpuð til að gegna ákveðnu tilfinninga- legu hlutverki. Henni er ætlað að hrífa lesandann og fá hann til að viðurkenna ann- ars konar lífssýn en þá sem hann ber augum daglega. Gömul kona deyr, fær vængi og flýgur á 80 TMM 1992:2
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.