Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Qupperneq 82

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Qupperneq 82
annars staðar, liggja vegir til allra átta. Þar er ekki mögulegt að afgirða ákveðið svæði, benda þangað og segja við rithöfunda: „Setjist að hér og þá fer vel.“ Það hljómar grunsamlega líkt fundi G-blettsins og ég hef ekki trú á að hann fínnist innan bók- menntaheimsins. Og svo valsað sé frá einum fræðimanni til annars þá kýs ég að halda fram svipuðu viðhorfí og kemur fram í grein Gísla Sig- urðssonar „Frá formi til frásagnar“ (TMM 1992:1) en þar leggur hann ríka áherslu á að skáldverk „geymi vel sagða sögu, séu hnyttin og vel skrifuð" (78). Það er helst að skilji á milli okkar Gísla þegar kemur að þætti kímninnar því þá fínnst mér hann tekinn að gæla full djarflega við áðumefnd- an G-blett. Kímni er ekki frumatriði í skáldskap. Prýðileg skáldverk, og reyndar býsna mörg, hafa verið skrifuð af fúllyndum rithöfund- um. Það er engin þörf á að réttlæta hin kímniríku skáldverk síðustu ára með því að segja kímnina vera ómissandi þátt hvers skáldverks. Hitt er annað að í kímninni býr ákveðinn fmmleiki samfara sveigjanlegri lífssýn. Rithöfundur með kímnigáfu lætur síst af öllu að sér hvarfla að hann sé hand- hafi algilds sannleika, slík hugsun kemur aðeins til húmorsleysingjans. Kímnigáfuna ætti ætíð að taka alvarlega því ákveðin lík- indi em milli hennar og víðsýninnar. Kímni er aðferð notuð til að koma boðskap á framfæri. En boðskapur hefur aldrei einn sér tryggt gott skáldverk. Það sem öllu varðar er listræn úrvinnsla efnis. Aðferðin við að setja sögu á blað byggir nefnilega á því að raða orðum á þann hátt að þau hrífi. Og orðin sem rithöfundurinn velur vísa á afstöðu hans. Vel skrifuð bók er vel hugsuð bók og þess vegna góð bók. Með það sjónarmið að leið- arljósi vil ég nú leggja mat á þau fjögur skáldverk síðasta árs sem mér þykja helst tíðindum sæta. *** Við búum tveir saman feðgarnir og svo þessir andar. Gyrðir Elíasson: Heykvísl og gúmmískór Þeir sem lesa bókmenntir eins og félags- fræði geta hæglega stutt það rökum að fantasían sé flóttaleið draumóramannsins, draumkennt fálm sem sé í sjálfu sér inni- haldslítið. Um leið gæti sá sami jarðbundni lesandi gert hróp að Shakespeare og sakað hann um innihaldslaust ról í Jónsmessunæt- urdraumi en þar sitja álfar á hverjum hól. Til slíks lesanda er vænlegast að senda orð Hamlets: „Það er meira á himni og jörðu Hóras en heimspekina þína dreymir um.“ Vissulega var fantasían aldrei sköpuð af Hórösum heimsins sem kjósa að skilja alla hluti jarðlegum skilningi. Hún er rituð af þeim sem trúa á mátt og rétt ímyndun- araflsins til að smíða eigin heimsmynd þar sem fæst lýtur „vísindalegum“ lögmálum. í Heykvísl og gúmmískóm hefur Gyrðir Elíasson skapað undraheim sem sækir sitthvað til ævintýrsins og verkið virðist stundum hugsað sem eins konar hylling til þess. En fyrst og fremst er þetta hugsmíð sköpuð til að gegna ákveðnu tilfinninga- legu hlutverki. Henni er ætlað að hrífa lesandann og fá hann til að viðurkenna ann- ars konar lífssýn en þá sem hann ber augum daglega. Gömul kona deyr, fær vængi og flýgur á 80 TMM 1992:2
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.