Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Síða 108

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Síða 108
hug sinn allan; og stundum, einkum í prósa- ljóðunum, gerir hann akkúrat þetta, segir okkur sögu, miðlar okkur reynslu sem oft er framandi en þó gamalkunn, eins og þegar hann lýsir því hvernig það er að kaupa sér föt í borginni Zagr- eb(10). Til að öðlast kjark til að kaupa sér ódýr en falleg jakkaföt í borginni Zagreb þarf að eiga önnur og hrein fyrir. Að versla er ekki öllum gefíð. Þegar borin er upp spuming um ákveðna stærð er ekki endilega ljóst hvað við er átt því mælieiningar em eins margar og fólkið. A meðan afgreiðslukonan notar óskiljanleg orð yfir jafn sjálfsagða hluti og buxur og jakka og magra líkamsbyggingu, horfi ég út um gluggann. (...) Og ljóðið endar á þessari heimspekilegu hugsun í anda Stefáns Harðar: „En eftir að hafa klæðst fötum frá ákveðnum stað er maður ekki lengur á sama stað.“ Oftar er trúnaðartónninn þó blekking, tælir rnann inn í ljóð, lætur mann halda að þar rati maður um allt og svo villist maður og kemst ekki út. Það er sérkennilega súrrealískur blær á prósaljóðinu „Ansjósur“ (15) þó að þar sé, að því er virðist, sagt ótvírætt frá ákveðnu atviki, og málfarið er upphafið eins og á hátíðlegri þýðingu frá fyrri hluta aldarinnar: „Ég kannast við yður herra. Það var áður en ég hóf hér störf að ég sá yður borða hér. (...) Vegna þess hve tónlistin var lágt stillt það kvöld, heyrði ég til yðar þegar þér pöntuðuð matinn og svo aftur þegar maturinn var kominn á borðið. (...)“ Ennþá villugjarnari er heimur ljóða eins og „Um fetjumann“, „Bíóferðin“ og „Hin ósýni- legu“, en alltaf er tónninn sá sami, hlýr, feimn- islegur, stundum afsakandi. Blekkjandi á óvæntan og vekjandi hátt þegar best tekst til. Eins og sjá má á dæmunum hér að framan er ljóðmál Braga yfirleitt óbrotið. Þar eru oft sögð mikil tíðindi á sjálfsagðan hátt eins og skáldin eru þekkt fyrir í Suður-Ameríku. Margræðni ljóðanna nær hann ekki með viðlíkingum, ágengum myndhverfíngum eða langsóttum lýs- ingarorðum heldur tærum einfaldleika. Frá- sagnir ljóðanna eru í beinum myndum og vísa þá fyrst út fyrir sig eða birta lesanda aðra merk- ingu þegar hann kýs það. Samanber fyrsta Ijóð- ið, „Smyrsl“ (hér að ofan), þó að önnur lína þess bendi á leið. En frá þessu eru undantekningar. Til dæmis er gengið inn í fortíðina eins og hús í ljóðinu „Fortíðin“ (26): Forstofan: inngangur að sögu greinamerkjalausri og nokkum veginn óhæfri til lestrar. Gestasalemið vekur manni óhug því hvað er þar að finna? Er það nothæft sem hreinlætisaðstaða? Innri herbergi hýsa mánuði ár og önnur verðmæti. Stofan meðal annars viðtalsbók við Tómas. Hér hafa ófáir lært að koma öðmm á óvart og svona lítur fortíðin út; alltaf jafn gaman að koma og hreyfa ekki við neinu; leyfa sígarettunum í silfursknninu að þoma. Hinu skjálfhenta samhengi að gera portrett af sér. Langmest er um hefðbundin skáldleg tilþrif í ljóðinu langa sem heitir „Spiladósin“ (35-39), torræðu ljóði og að ýmsu leyti ólíku öðru í bókinni. Þar eru eftirminnilegar líkingar; menn sem bíða aðgerðalausir eftir lukkunni standa „tómhentir eins og gluggalausar vöruskemm- ur“; og talað er um hið „blómlega gróðurleysi" verslunargatna! Fjarlægari eru hinir „glaðbeittu klósettfingur“ eða „hinn sjóblauti bænahern- aður“, og ljóðið í heild er ekki eins gott og það er langt. Áður var sagt að list Braga væri að segja flókna hluti blátt áfram. Kannski er hann hér að segja mjög hversdagslega hluti úr því hann grípur til flókinna orða og líkinga. „Spiladósin“ er seint í bókinni og þar finnst mér hún slappast dálítið, fyrir utan „Hótellykil 106 TMM 1992:2
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.