Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Síða 112

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Síða 112
Ljóðið „(maður)(lifandi!)“ vísar líka í annað ljóð, „maður lifandi!“ er ljóðlína í ljóðinu „(úr rauðu)(í grænt)“ (16) sem sýnir skáld við skrift- ir og er eins konar kjarni bókarinnar, þar sem lýst er sköpunarferli skáldskaparins, skáldið sit- ur upprétt við glugga „en úti er blár himinn/og himinblátt haf‘ og bíður eftir skáldgyðjunni væntanlega, sem ekki bregst og gula bókin verður til „á morgun fæ ég gula+gulan+gult“. Blái himinninn og himinbláa hafið eru eitt og hið sama að vanda, og ljóðið vísar áfram í ljóðið „(mig dreymir)(mig dreymdi)" sem hefur „rautt herbergi/grænt herbergi“ kyrfilega milli stjama, og það ljóð vísar síðan enn áfram; ljóðlínan „ferja og farþegi“ er titill á ljóði (ferja)(og far- þegi) sem sýnir ferð á ferju, kannski fyrst og fremst ferð skugga og speglana, skuggi ljóð- mælanda ferðast um salinn og „staðnæmist á manninum/andspænis mér/og við siglum aftur á bak/til borgarinnar/frá borginni“. Maðurinn í skugganum andspænis verður spegill ljóðmæl- anda þar sem hann sér borgina íjarlægjast um leið og hún nálgast. Og enn er ferðast neðan- sjávar, ferjan er sokkin: „fjöllin voru gegnsæ og hafið slétt“, spegilmyndir fjallanna í vatninu eru gegnsæjar. Þessi samruni hafs, himins og lands er mynd- rænn, séður en ekki sagður, myndir renna sam- an og hverfast hver inn í aðra, svo þær togast og teygjast og taka endalausum breytingum innan ljóða og milli þeirra. Himins- og hafsmyndirnar eru yfirleitt kyrrstæðar og fljótandi í einskonar tímalausu rúmleysi, „milli sólseturs og kvölds", „í skugga einhvers/sem varpar ekki skugga“. Óður sólaróður „(café selsíus)“ er sólaróður, í 21 hitaverslar farþeginn samt við regnfatabúðina, sér mambó- vofu og getur verið viss um að villast eftir götukortinu. Hann er óður, með sólsting sjálf- sagt „(samanber minnisatriði farþegans: gleymið ekki að staðfesta farið til baka)“. 1 ljóðinu er tíma- og rúmskynjunin sett í for- grunninn, tími og rúm teygð og toguð líkt og speglanir og skuggar áður. Á klukkustundar- ferðalagi út fyrir borgina þarf að „staðfesta farið til baka“, en það kemur ekki í veg fyrir að borgin minnki og breytist á meðan „: hún hefur minnk- að en ég er með götukort/og get verið viss um að villast“. Ferðamannsins sem snýr heim eftir klukkustundar fjarveru bíða „engar minningar“ en eitthvað situr í honum varðandi komur og brottfarir, en enginn sérstakur munur er á. Tím- inn líður mishratt, „ekki nógu hratt/milli klukk- an fimm og sex“, og nærsýni hefur áhrif á vegalengdir og sólin sest ekki um kvöldið. Tím- inn er afstæður eins og allir vita og enginn gmndvallarmunur á klukkutíma og mannsævi, borgir gerbreytast jafnt á klukkutíma sem mannsævi og minningar fölna á einni hélunótt og ferðalag er ferðalag hvort sem komið er eða farið. Fjarlægðir fylgja sjón, nærsýni styttir leiðir jafnt og hægt er að teygja höndina út um glugg- ann að völdu húsi sem sést út um hann. Hin myndræna ögun Sjóns gengur því ekki út á samfellda miðsækna heild, heldur út á útleitna upplausn táknrænnar heildar, myndræn heild Sjóns er sundurleit, og miðjan er ginnungagap. Þetta er hin hreina fantasía sem smokrar sér úr öllum viðjum götukorta og annarra útskýr- inga, einföld og skýr eins og nunnurnar sjö í stræti Bosch sem vita ekki hvort skáldinu er alvara. Orð sem mynda einstaka ljóðlínu í einu ljóði em orðin að titli annars staðar (og þar með heilu ljóði) og þannig gegna þau tveimur hlut- verkum, annars vegar sem orð í ljóði (merking innan ljóðsins) og hins vegar sem titill ljóðs (tilvísun útfyrir það). Hið fantastíska er útleitið eins og hin myndræna heild ég man ekki eitt- hvað um skýim, það er einungis hluti — reyndar stór hluti — ljóðanna sem kallast á og em ofin saman, sum ljóðin standa alfarið utan vefsins. Heildarsvipur bókarinnar er tvíafmiðjaður með þessum hætti, það er aðeins hluti hennar sem myndar þessa heild, og hún er losaraleg. Þau ljóð sem ekki tengjast vefnum finnast mér reyndar síst, og stendur það væntanlega í beinu sambandi við það álit mitt að þessar tengingar 110 TMM 1992:2
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.