Gripla - 20.12.2007, Blaðsíða 187

ANDMÆLARÆÐUR
postilla gefin út að nýju árið 1995 með ítarlegum inngangi eftir dr. Gunnar
Kristjánsson. Sú umfjöllun er að mínu mati mjög vel gerð og styður þær hug-
myndir sem ég set fram í bók minni. Ég taldi mig því geta látið nægja að vísa
til skrifa Gunnars og útgáfu.
Andmælandi segir að í umfjöllun minni um Stefán Ólafsson (bls. 147–
148) varpi ég fram ýmsum áhugaverðum spurningum án þess að gera tilraun
til þess að svara þeim. Það er rétt að mörgum spurningum sem rannsókn þessi
vekur er enn ósvarað enda var það að nokkru leyti markmið mitt að vekja
athygli á þeim mikilvægu verkefnum sem bíða þeirra sem rannsaka vilja betur
bókmenntir þessa tímabils. Ég leyfi mér einnig að vísa til lokaorða fyrsta
andmælanda þar sem hann telur mér til tekna að hafa með bókinni dregið fram
mikilvægar spurningar.
Í kaflanum um sálma og andlegan kveðskap (einkum á bls. 281–285 og
bls. 285–293) telur prófessor Glauser vanta skýra yfirsýn og að þar hefði þurft
að koma betur fram í hverju hin nýja flokkun kveðskapar Hallgríms er fólgin.
Fyrir mér vakti einkum að benda á að útgefendur kvæða og sálma Hallgríms á
átjándu öld höfðu ákveðna efnisskiptingu í huga og flokkun þeirra er að
nokkru leyti skiljanleg í ljósi þeirra hugmynda um fjórfaldan textaskilning
(bókstaflega merkingu, allegoríska, móralska og anagógíska) sem talsvert er
fjallað um í bók minni. Ég reyni að sýna fram á að jafnvel þótt niðurröðun
efnis í Hallgrímskveri komi ekki að öllu leyti heim og saman við mína eigin
efnisflokkun sé hún byggð á sömu hugsun sem kemur m.a. fram í því að litið
er á tækifæriskvæði og huggunarkvæði sem sérstakar kvæðagreinar.
Andmælandi gagnrýnir mig fyrir að forðast í lengstu lög fræðileg átök,
vera hikandi við að setja deiluatriði á oddinn, og telur að víða hefði gagnrýni
mín á fyrri skrif fræðimanna mátt vera beinskeyttari. Það má vera rétt. Að
mínu mati er þó mikilvægt annars vegar að virða eldri rannsóknir og viður-
kenna framlag og mikilvægi þeirra þótt ég nálgist viðfangsefnið á annan hátt.
Hins vegar eru dæmi um það í bók minni að vitnað sé til umfjöllunar genginna
fræðimanna eins og Magnúsar Jónssonar (bls. 267) og Arne Møller (bls. 364)
þar sem ummæli þeirra eru svo úrelt og dæmigerð fyrir horfin sjónarmið að
þau dæma sig sjálf og að mínu mati óþarfi að fara um það mörgum orðum.
Andmælandi saknar þess að fjallað sé um texta Hallgríms út frá kenn-
ingum þeim sem nú eru oftast kenndar við Material Philology, en hafa líka
verið felldar undir hugtakið New Philology. Hann hefði óskað eftir meiri um-
fjöllun um Intertextualität, um varðveislu og útbreiðslu textanna í handritum
og þá breytingu sem verður á textanum. Hann segir að bók mín gefi til kynna
að verk Hallgríms séu nokkurn veginn „fastur texti“ en áhugavert hefði verið
185