Skagfirðingabók - 01.01.1970, Page 12

SKAGFIRBINGABÓK
bróðir þeirra var séra Arnljótur á Bægisá. Faðir Kristjáns á Ábæ
var Kristján Friðfinnsson bóndi á Tyrfingsstöðum og Fföfða á
Höfðaströnd, en móðir Kristín Guðmundsdóttir bónda á Ábæ, Guð-
mundssonar bónda á Bústöðum.
Guðmundur á Ábæ var fæddur 1793 og bjó á Ábæ hartnær hálfa
öld eða frá 1825 til dauðadags 1873. Hann varð stórbóndi og vel
efnaður og merkilegur umbótamaður á sinni tíð. Hann lét setja kláf-
ferju á Jökulsá hjá Skatastöðum, og brú byggði hann á Ábæjará, sem
kom að góðum notum um árabil, en tók af í stórflóði. Þá endurreisti
hann kirkju á Ábæ og sótti timbrið til Akureyrar og var því ekið
á sleðum yfir Nýjabæjarfjall, og drógu menn sleðana.
Guðmundur á Ábæ var tvíkvæntur. Fyrri kona hans var Val-
gerður Guðmundsdóttir bónda í Skildinganesi og Lágafelli syðra, en
seinni kona Björg Þorsteinsdóttir, og voru þau barnlaus. Guðmund-
ur átti mörg börn með Valgerði og dóu nokkur þeirra ung, en fjórar
eða fimm dætur komust upp, og var Kristín ein þeirra. Önnur dóttir
Guðmundar var Valgerður, fyrri kona Jóns skálds á Gilsbakka.
Guðmundur á Ábæ mun hafa verið sjómaður á Innnesjum, ef til vill
í Skildinganesi, þegar hann kynntist Valgerði, en Guðmundur í
Skildinganesi vildi ekki gefa honum dóttur sína. Sagt er, að Guð-
mundur færi með Valgerði norður á laun, án vitundar og vilja föður
hennar, og varð af því ósætti nokkurt og sagt, að Guðmundur í Skild-
inganesi gerði dóttur sína arflausa, En það varð þó ekki, því Pétur
prófastur á Víðivöllum miðlaði málum og kom á sættum.
Þau Guðmundur og Valgerður byrjuðu búskap í Flatatungu árið
1817 og bjuggu þar þangað til þau fluttu að Ábæ, utan eitt ár, sem
þau bjuggu í Sólheimum. Guðmundur mun hafa fengið ábúð á parti af
Flatatungu, vegna þess að móðir hans, Helga Sveinsdóttir, bjó þar.
Hún var 3. kona Stefáns Guðmundssonar bónda þar, en var áður gift
Gísla Gíslasyni bónda á Syðri-Mælifellsá. Guðmund son sinn átti hún
á milli manna.
Guðmundur og Valgerður bjuggu saman ógift fyrstu tvö eða þrjú
árin, og gæti arfsvon frá Skildinganesi hafa valdið því. — Valgerður
varð ekki háöldruð, andaðist árið 1843, 53 ára. Um hana er ekki
mikið vitað, nema hvað ætla má af atferli hennar: að hverfa á braut
10