Skagfirðingabók - 01.01.1970, Side 18

SKAGFIRBINGABÓK
Tvær nætur höfðu þeir náttstað í kofa við Fossá að norðan, en þriðju
nóttina lágu þeir úti við Laugarfell í 20 stiga frosti; enginn kofi
var þá fyrir framan Fossá. Kofinn við Fossá var lítill og tiltölulega
hlýr. Hæfilegt pláss var fyrir tvo menn, en þröngt á þremur. Engar
dyr voru, en gat á þaki og hella lögð yfir. Því var trúað á fyrri tíð,
að reimt væri í mörgum leitarmannakofum á fjöllum uppi, og reimt
var talið í Fossárkofa. Sveimur sá var tengdur þeim atburði, að á 17.
öld hröpuðu tveir menn til bana á svonefndum Vothamarsskeiðum á
norðanverðum Fossárdal, ekki langt frá kofanum. Þessir menn vilt-
ust í dimmviðri á Nýjabæjarfjalli, prestur frá Miklagarði í Eyjafirði
og unglingspiltur með honum.
Þeir eftirleitarmenn fundu 27 kindur, tvær ær tvílemdar og 23
fjallalömb. Ekkert af þessu fé var úr Skagafjarðarsýslu. Það var úr
Eyjafjarðar og Þingeyjarsýslum og 7 lömb sunnan úr Hreppum, sem
voru austan við Illviðrishnjúka.
Haustið 1945 fór ég í fyrsta sinn með Hrólfi í göngur á Nýjabæjar-
afrétt. Við fórum fram dalinn að austan sem leið liggur, og fékk ég að
sjá og reyna Fossá. Við fórum yfir hana norðan við rétt, sem er á bakk-
anum að sunnan, og var hún svo ill þar, að nærri lá, að skvettist
yfir hestana fyrir aftan og framan hnakkinn. Síðar fór ég yfir hana
neðar, nær ármótum, en aldrei hefur hún verið grynnri en það, að
hún tæki miðja síðu straumsmegin. Fossá ber nafn með rentu, er hvít
til að sjá, ekki meira en 8 til 10 metrar á breidd, rennur í bratta eftir
stórgrýtisurð. Gangandi eftirleitarmenn urðu að fara úr brókum til
þess að hafa föt sín þurr. Venja var að bera fjallalömb yfir, því litlu
mátti muna, að kindur, sem reknar voru, hrektust ofan í Jökulsá, en
hún er ekki frýnileg þarna.
Göngur þessar voru mjög skemmtilegar. Veður var gott, og við
leituðum, eins og venja var, suður að Bergvatnskvísl Þjórsár og vestur
að Hofsjökli og gistum tvær nætur í kofanum Grána við Geldingsá.
Mér þótti gott með Hrólfi að vera og njóta leiðsagnar hans á fjöll-
um, og ég held, að honum hafi líkað við mig sæmilega, því þegar ég
var búinn að vera með honum á fjöllum í nokkur haust, sagði hann,
að það hefði enginn verið eins fljótur að kynnast á Nýjabæjarafrétt
nema Gísli í Holti.
16