Skagfirðingabók - 01.01.1970, Qupperneq 42

S KAGFIRBINGABÓK
Þorkell kom heim til íslands frá Höfn sumarið 1764. Átti hann þá
ekki nokkurt athvarf. En Guðríður Gísladóttir biskupsfrú tók hann
þá til sín af sinni óþreytandi dygð og góðmennsku og gaf honum föt
og fæði. Varð hann þá enn skrifari Finns biskups. Hefur honum leikið
hugur á að takast á hendur prestsembætti.
Hinn 13. október 1765 ritar Finnur biskup séra Stefáni Pálssyni í
Vallanesi og mælist til þess, að hann taki Þorkel fyrir aðstoðarprest.
Gefur biskup Þorkeli hin beztu meðmæli. Ekki heppnaðist það, að
Þorkell mætti komast í Vallanes. En hinn 9. september 1766 voru
honum veitt Hvalsnesþing. Tók hann prestsvígslu af Finni biskupi 6.
október sama ár. Var hann í kosti hjá Runólfi bónda Sigurðssyni í
Sandgerði, ókvæntur og einhleypur. 1767 sótti séra Þorkell um, að
fjórar kóngsjarðir yrðu lagðar til Hvalsnesprestakalls. Ekki kvaðst amt-
maður geta mælt með því, og kom því sú umsókn fyrir ekki. Séra
Þorkell vildi komast að Hvalsnesi í fardögum árið 1769, en komst
ekki þangað, því ábúandinn þar, Þórður Jónsson, vildi ekki sleppa
jörðinni.
Hinn 16. maí 1767 ritar séra Þorkell þeim báðum, Finni biskupi
og Ólafi amtmanni, um hlutabréf föður síns. Þau voru svo undir kom-
in, að Ólafur biskup hafði á sínum tíma, árið 1752, keypt 4 hluta-
bréf í Innréttingunum, hvert 50 rd. að nafnverði, eða alls 200 rd. virði.
Þessi bréf gengu öll upp í álagsskuld Ólafs biskups við úttekt Skálholts-
staðar árið 1754. Áleit Finnur biskup þau lítils virði og tók við þeim
með mesta semingi, af því að ekki var um aðra greiðslu að ræða af
hendi dánarbúsins. En þegar hér var komið, taldi séra Þorkell
þau hafa fjórfaldazt að verði og vildi fá að njóta þeirrar hækkunar.
Ég tek hér ekki upp bréf séra Þorkels, því að það yrði langt mál. Vildi
hann fá vexti af hlutabréfunum, 120 rd. Var þá krafan orðin alls 920
rd. Af þeirri upphæð ætlaði hann að greiða álagsskuldina, 570 rd., og
telur sig, ef hann fái þessu framgengt, hafa hrundið lægingu af for-
eldrum sínum, en veitt þeim þá virðingu, er þau hafi aflað sér og átt
skilið. Ég er að vísu ekki sögumaður. En eftir að hafa kynnt mér það,
sem Þorkell prófessor Jóhannesson skrifar um sögu Innréttinganna
í stórum dráttum í Sögu íslendinga og það, sem Jón Aðils skrifar um
sama efni í bók sinni Skúli Magnússon, finn ég ekki haldbær rök
40