Skagfirðingabók - 01.01.1970, Side 52

SKAGFIRÐINGABÓK
orði kveðnu til 26. sept. 1805. Þann dag var séra Pétur skipaður pró-
fastur í Skagafjarðarsýslu.
Enn gnúðu kaldir vindar um séra Þorkel. Stefán amtmaður Þórarins-
son kærði hann fyrir Geir biskupi. Er kærubréf hans dagsett 4. júlí
1815. Sakar amtmaður séra Þorkel um ýmiss konar vanrækslu í em-
bætti — örfáar messugerðir á vetrum, engar húsvitjanir, engar barna-
spurningar o. fl. í sama bréfi tilgreindi amtmaður tvo presta í Eyja-
firði, þá séra Magnús Erlendsson og séra Jón Jónsson á Myrká, er
hefðu vanrækt barnafræðslu og fermt mjög fákunnandi börn. Hafði
Gunnlaugur Briem sýslumaður kært þá. Sést af þessu, að amtmaður
hefur allmjög skipt sér af klerkastéttinni og ýtt undir biskup um
strangara aðhald. Hefur amtmanni líklega þótt hann vægur stjórnandi.
Bauð þá biskup prófastinum, séra Jóni Konráðssyni á Mælifelli, með
bréfi 14. ágúst sama ár að fara til Hóla og yfirheyra sóknarfólkið um
þau kæruatriði, er biskup tók upp úr bréfi amtmanns. Hafði amt-
maður þar einnig veitzt að prófasti fyrir eftirlitsleysi og kæruleysi í
þessu. Fór prófastur til Hóla og kynnti sér embættisfærslu séra Þor-
kels eftir boði biskups. Kom þá í ljós, að séra Þorkell hafði ekki
treyst sér til að messa í sæmilega góðii veðri, ekki spurt börn í kirkj-
unni, heldur heima hjá sér, og ekki vitjað sjúkra í sókninni. Átti hann
þá hvorki hest né reiðtygi. Allt um það reyndust börnin betur frædd
en vænta mátti. Eftir að prófastur hafði gert biskupi grein fyrir starfi
sínu, ritaði biskup kansellíi. Bað hann þess enn, að séra Þorkeli verði
veittur styrkur. Lýsti hann því, hve hart hann hefði verið leikinn eftir
45 ára starf á Hólum í þágu kirkjunnar. Hafi hann nú, allt frá 1802,
ekkert til að lifa á nema aukatekjurnar af Hólasókn (12—16 rd).
Væri það illt afspurnar, ef hann annaðhvort skyldi deyja úr hungri eða
verða fluttur á sveit sína í annan landsfjórðung. Biskup ritaði einnig
prófasti og kvaðst sjá af skýrslum hans, að séra Þorkell væri ekki fær
um að þjóna prestsembættinu lengur og biður prófast að gefa honum
vísbendingu frá sér, að hann skuli biðjast lausnar frá starfi. Kvaðst
hann þó gera ráð fyrir, að hann vildi ekki fara að því ráði. Minnist
biskup á þetta í bréfi til Bjarna Þorsteinssonar amtmanns 7. maí 1816.
Segir hann þar, að við rannsókn hafi reynzt ofmikið satt í þessu, „að
karlskepnan ekki hefur predikað á vetrum, þegar kalt hefur verið,
50