Skagfirðingabók - 01.01.1970, Page 62

SKAGFIRÐINGABÓK
rétt, hefir Hreiðar fengið Tunguna nærri hálfa, lönd 11 jarða nú á
tímum, en Eiríkur haldið eftir efra hluta hennar, og eru í þeim hlut-
anum 12 jarðir nú. Hafi hún (þ. e. Skálamýri) afmarkað landnámið
og fengið nafn af lögun sinni, ætti hið rétta nafn hennar að vera
SkáWmýri, en ekki Skálamýri, eins og hún er nefnd í Landnámu, en
sá munur nafnanna er máske ekki annað en ritvilla".
Ólafur Lárusson álítur, að um þessa tilgátu og hina fyrst töldu verði
ekki fullyrt, en ósennilegast virðist honum, að Skálamýri hafi legið
milli Reykja og Steinsstaða. Niðurstaða hans er sú, að landnám Hreið-
ars sé „eitt þeirra landnáma, sem óvíst er, hve víðlend hafa verið".
Ég taldi fyrr með ólíkindum, að Skálamýrar væri að leita norðvest-
ur frá Tunguhálsi, og afar ósennilegt er einnig, að hún hafi verið í
lægðinni milli Reykja og Steinsstaða. Rök Ólafs Lárussonar vísa þeirri
tilgátu frá. Skálamýri hin forna hlýtur því að liggja milli þessara staða.
Lýsing landnámanna í Skagafirði er á köflum ónákvæm, jafnvel
ruglingsleg. Frá landamörkum er sums staðar ekki greint nema hálft
í hvoru, og á Fremribyggð og víðar virðist sama landið numið af tveim-
ur mönnum. Gleymzt hefur að geta þess, hver nam Hegranes, og sum-
ir landnámsmenn eru nafnið tómt. Bendir þetta allt til fátæklegra
heimilda og ónógrar þekkingar skrásetjara á staðháttum. Svo gölluð er
til að mynda lýsingin á landnámi Eiríks í Goðdölum, að hún ber ekki
með sér, að Tungusveit hafi verið innan þess, og hefði hvergi sézt, hver
fyrstur nam Tunguna alla, ef það kæmi ekki óbeint fram í sögninni
af skiptum Eiríks og Kráku-Hreiðars.
Eins og fyrr segir, getur orðalagið „ofan til Norðurár" ekki merkt,
að Eiríkur í Goðdölum hafi numið löndin sunnan Norðurár, svo og
Kjálka og allan Austurdal, enda er þess hvergi getið, að Tungu-Kári
og Önundur víss hafi þegið þessi lönd af Eiríki. Sögnin um tundur-
skotið, sem er mjög ólík því að vera tilbúningur, afsannar raunar, að
þeir hafi gert það.1 Og verður hér haft fyrir satt, að túlka beri orða-
1 Olafur Lárusson fer vægilega í að treysta sögninni um tundurskotið og legg-
ur lítið upp úr örnefnunum Eldhyl í Jökulsá nokkru sunnan við Skatastaðatún
og Eldhylskletti þar við ána. „Er eins líklegt, að sögnin hafi orðið tilefni þess,
að nöfnin urðu til". Hér vegur þungt á móti, að Skatastaðir eru t Akrahreppi,
einir bæja vestan Jökulsár eystri (ásamt eyðibýlinu Skuggabjörgum, sem byggt
60