Skagfirðingabók - 01.01.1970, Page 104

SKAGFIRÐINGABÓK
á, samkvæmt þeim, að greiðast 1805. Þeir leiguliðar, sem fullgreiddu
fyrir jarðir sínar við uppboðið eða a. m. k. á árinu 1802, fá þannig
eftirgefið af kaupverðinu, það sem nema mundi þriggja ára vöxtum,
þeir, sem greiða 1803, tveggja ára vöxtum og þeir, sem greiða 1804,
eins árs vöxtum. Ársvextir eru 4%.
Jón Björnsson býður 250 rd. í heimajörð sína, Svaðastaði, og er hún
slegin honum fyrir það verð. Hann reiðir greiðsluna þegar af hendi,
en fær svo 1805 endurgreidda 30 rd, sem eru 4% vextir í 3 ár. Þor-
finnur Magnússon kaupir ábýlisjörð sína, Lambanesreyki, á 120 rd.
Hann greiðir upphæðina 1804 og fær árið eftir endurgreidda upp-
hæð, sem nemur eins árs vöxtum af kaupverðinu, 4,76 rd. Elzta höf-
uðbókin, fyrir árið 1805, segir að Þorfinnur hafi greitt jörð sína 8.
jan. þ. á. og Jón 23. jan. sama ár. Annaðhvort eru dagsetningar þess-
ar eða ártalið út í hött, ellegar að átt er við, að nefnda daga hafi þeim
verið endurgreiddar þessar upphæðir, sem ég held, að hljóti að vera.
Nokkrir fleiri leiguliðar virðast fá eins árs uppbót, en aðeins tveir
aðrir þriggja ára uppbót, þeir Hafliði Jónsson á Hofdölum og Gísli
Jónsson, konrektor í Hofstaðaseli. Tveggja ára uppbót fær enginn.
„Ef leiguliðinn, sem verður hæstbjóðandi að sinni ábýlisjörðu, á
sjálfur aðra jörð til, álízt hann sem framandi kaupandi, nema svo
sé, að hann afsali öðrum þessa eignarjörð sína, og að þeim eina kosti
verður hann aðnjótandi þeirra góðkjöra, sem kaupandi leiguliðum eru
heitin".
Þannig hljóðar 7. gr. skilmálanna. Nú voru það einstaka leiguliðar,
t. d. þeir Þorfinnur Magnússon á Lambanesreykjum og Steingrímur
Höskuldsson á Mið-Grund, sem keyptu fleiri jarðir en sína eigin, en
ekki verður annað séð en þeir hafi fengið að halda réttindum sem
slíkir gagnvart ábýlisjörðum sínum. Á einum stað í „Regnskab pro
1805" segir, að þeir og reyndar fleiri hafi selt „egen Jord", þ. e. eigin
jörð.
í Sögu frá Skagfirðingum (115. kapítula) er lítillega skýrt frá sölu
stólsjarðanna. Það er þó frekar stutt, og því hef ég kosið að taka þann
þátt allan upp, bæði vegna ýmissa upplýsinga, sem þar eru, og til þess
að leiðrétta þar nokkrar rangfærslur. Kaflinn er líka merkur fyrir það,
að hann er nokkurn veginn samtímaheimild. Þessi þáttur hljóðar svo:

102