Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Qupperneq 76

Múlaþing
Skúli Magnússon við mœlingar á rúst I á Geirsstöðum sumarið 1996. I bakgrunni myndarinnar má sjá
Jökulsána og bœinn Hallgeirsstaði í Hlíðarhreppi. Ljósm. Steinunn Kristjánsdóttir.
verið af kirkju frá fyrstu árum kristni á
Islandi. Fomleifauppgröftur á rústinni átti að
draga fram í dagsljósið frekari vísbendingar
um hvort hér væri um kirkjurúst að ræða eða
ekki, svo og að renna frekari stoðum undir
aldur hennar. Markmiðið var einnig að
kanna útlit og gerð hússins.
Það sem helst benti til að hér væri um
kirkju að ræða var að sunnan við rústina
fannst gryfja með beinum, sem samkvæmt
greiningu reyndust vera mannabein. Eitt
beinanna var kolefnisaldursgreint til ársins
980 +/- 60 ár3 Greining gjóskulaga í rústinni
benti til þessa sama aldurs. Rústin snýr
ennfremur í höíuðáttimar austur-vestur, eins
og kirkjur eiga að snúa.
Af yfirborði rústarinnar að dæma virtist
húsið vera mjög stórt, um 20 metrar á lengd,
en uppgröfiturinn leiddi í ljós litla byggingu
sem mældist 5x3 metrar að innanmáli.
Veggir hennar vora rúmur metri á þykkt á
þrjár hliðar en framhlið hússins hefrir trúlega
verið úr timbri. Aðrir veggir vora byggðir
nánast eingöngu úr torfí. Veggimir voru
greinilega fylltir með mold, sem mokað var
innan úr húsinu, en það var talsvert
niðurgrafið.
I gólfínu lágu sex stoðarsteinar í tveimur
röðum. A þeim hafa stoðimar, sem bára
þakið, hvílt. Ekki vottaði fyrir leifúm af
stoðunum. Undir gólflaginu í rústinni, svo og
fyrir framan hana, fundust gryijur fullar af
kolum og gjalli. Þessar gryfjur hafa
greinilega verið á staðnum þá þegar húsið
var byggt og hafa verið notaðar til jám-
vinnslu.
Framhlið hússins snéri á móti suðri. Við
austari enda þess var lítil viðbygging, um 1
x 1,5 metrar að stærð. Þessi viðbygging
minnir á kór kirkna. Fyrir framan rústina var
3 Steinunn Kristjánsdóttir 1997:45.
74