Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Síða 86

Múlaþing
sinni að Norðvesturleiðinni. Fox var síðar
keypt af danska Kryoliðafélaginu og fór ár-
um saman í ferðir til Iviktut á Grænlandi.
Þegar því var lagt smíðaði félagið annað skip
í þess stað og var nefnt „Fox II“. (Sal. 8, bls.
619)
Þetta var í vor eða sumar þegar ég var að
búast til að setja mig í stellingar og leggja í
gotneska letrið sem ég var farinn að ryðga í.
Þá vill svo til nú í júlí að vinur okkar
Guðrúnar konu minnar, Eiríkur Eiríksson frá
Dagverðargerði, kemur í sína árlegu
sumarheimsókn. Einhvem tíma meðan hún
stóð nefni ég við Eirík hina kostulegu
lýsingu á séra Hjálmari í nefndum bókar-
kafla og einnig Foxleiðangurinn.
„Já“, segir Eiríkur, „það er frásögn af
þessum leiðangri í Akureyrarblaðinu Norðra
1860 eftir Svein Skúlason, ritstjóra. Svo er
löng frásögn í Oðni Þorsteins Gíslasonar
einhvern tíma um 1930. Og Halldór
Stefánsson nefnir leiðangurinn í bókinni
Þættir úr sögu Möðrudals á Efra-Fjalli.
Eg hugsaði með mér: „Aldrei verður
ofsögum sagt af minninu hans Eiríks!“
Látum okkur fyrst athuga ffásagnimar
sem hann vísaði á.
Fréttin í Norðra
Nú vill svo til að Norðri stendur í hillu
hér í húsinu, svo að hæg reyndust
heimatökin að fletta upp á árinu 1860. Þar er
í septemberblaðinu á bls. 78-79 kafli sá sem
hér er birtur og er úr fréttagrein sem nefnist
„Ferðamenn útlendir“:
En þeir ferðamennimir, er mest var í varið fyrir oss
íslendinga vom þeir Tal. P. Shaffner ofursti frá Ameríku, sem
1854 flekk leyfisbrjef hjá stjóminni dönsku, til að leggja
rafsegulþráð frá Ameríku yfir Grænland, Island og Færeyjar,
og nú ferðaðist hjer um ásamt doktor Rae og lieutenent Th. v.
Zeilau til að kynna sjer landslag hvar hentast mundi að leggja
rafsegulþráðinn. Lesendum þessa blaós er það áður kunnugt,
að hið stórkostlega fyrirtæki, að leggja rafsegulþráð beina
leið frá írlandi til Vesturheims, er stórt fjelag hafði á hendur
tekizt, var svo langt á leið komið, að þráðurinn var lagður, og
menn þegar famir að nota hann. En innan skamms reyndist
það, að vegalengdin og sjáfardýpið gjörðu það ómögulegt að
koma fijettum með þessum þræði og skömmu síðar ónýttist
þráðurinn eða slitnaði. Shaffner ofursti, sem hafði látið
fyrirtæki sitt að leggja þráðinn hina nyrði leiðina, liggja í dái
meðan á þessu stóð, þó að hann þykist alla tíð hafa verið
sannfærður um, að ógjörlegt mundi reynast að leggja þráóinn
hina leiðina, hóf nú málið á nýjan leik, og er hann nú í sumar
að láta kanna leiðina bæði á sjó og á landi og ráðgjörir að
leggja þráðinn að sumri. Með honum cr til að styrkja hann
hinn nafnfrægi Skotlendingur doktor Rae, sem hefir farið
fótgangandi yfir mikinn hluta af Skrælingjalöndum til að leita
að Franklín, og á hann mikinn þátt í uppgötvunum þeim, sem
nú em fengnar um afdrif hans og manna þeirra er með honum
voru. Tvo menn sendi danska stjómin til að vera fyrir sína
hönd við rannsókn þessa og em það Amljótur alþingismaður
Olafsson og lieutenant Th. v. Zeilau.
84