Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Page 118

Múlaþing
Gunnlaugur Jónsson Snœda! (en ekki Vilhjálmur
Gunniaugssonfrá Eiríksstöðum eins og er í Oðins-
greininni (samkvœmt Páli Pálssyni frá Aðalbóli)
hafði þegar vorið 1848 brauðaskifti við Þor-
grím prest Amórsson á Húsavík. Jón prest-
ur var maður sögufróður, en þótti nokkuð
einrænn og skrítinn í háttum, en vandaður
maður var hann og meinhægur (d. 1867, 77
ára). Eins og nú var sagt, kom síra Þorgrím-
ur að Hofteigi 1848. Var hann skörungur
mikill, hinn mesti búmaður, og hefur eigi í
annan tíma verið meira búið í Hofteigi. Ljet
hann mjög til sín taka um allar þarfír bænda
og sveitarinnar. Hlífði hann sjer hvergi, er
menn þurftu hjálpar við. Er það í frásögur
fært einn harðan vetur, að hann tók fyrst fje
rnanna, sem í heyþrot komust, meðan rúm
leyfði í hlöðum þeim, sem búið var að gefa
úr, fylti hvem krók í bænum er til vanst, og
ljet að síðustu rífa innanbygginguna úr stof-
unni til að láta þar inn fje. Var hann mikils
metinn af Jökuldælum. En eigi þótti hann
hófsmaður til víns og ásta, svo það varð
mönnum þymir í augum. 1864 hafði síra
Þorgrímur brauðaskifti við síra Þorvald Ás-
geirsson í Þingmúla, og ljest þar 27. des.
1868, 59 ára gamall. Þorvaldur prestur var
hið mesta glæsimenni í hvívetna og höfð-
ingi í lund, enda einkar vinsæll. Var hann
sömuleiðis búmaður góður risnumaður
mikill og híbýlaprúður; bætti hann og mjög
húsagerð þar í Hofteigi (d. 1887, 51 ára).
Blómatíð dalsins er vafalaust aðallega
frá því fyrir og um miðja öldina sem leið til
þess er askan fjell á annan í páskum 29.
marz 1875. Á því tímabili var Jökuldals-
heiðin albygð, svo þaö hefur eigi verið eins
áður nje síðan. Líka vom þá tekin upp ný-
býli á dalnum, sem áður höfðu verið í eyði
eða eigi áður bygð, svo sem Gauksstaðir,
Fossgerði, Brattagerði, Þorskagerði og
Grand. Sauðijárræktin var þar á háu stigi,
og þaðan fengu Þingeyingar kynbótaíje
það, sem mestan bata gerði ljárkyni þeirra.
Aðfaranótt þess 11. janúar 1873 fjell
nokkur aska á Jökuldalnum; var hún dökk-
grá að lit. Þorðu sumir eigi að beita skepn-
um fyrst á eftir, af því að einhver ólyfjan
kynni að vera í öskunni. Lá þykkur logn-
snjór áður á jörðinni. Höfðum við bömin
gaman af að hlaupa úti um daginn, því
dökkgrá askan stakk svo af við hvíta mjöll-
ina í föranum okkar. En skamt var að bíða
stærri tíðinda, er eigi voru neitt leikfang
fyrir böm. Seint á Jólaföstu 1874 fóru
menn að verða varir við jarðskjálfta á Jök-
uldalnum. Voru þeir allharðir, svo að hús
manna hristust talsvert; en eigi hröpuðu þau
neinstaðar. Urðu þeir því strjálli sem nær
leið gosinu. Veður var hið besta á páska-
daginn og 10 stiga hiti á R. Er það óvana-
legt á Jökuldal á þeim árstíma. Roði var
enginn á lofti um daginn, þó það væri
venjulegt þann vetur, en öskugráar blikur
vora í loftinu, fóra þær vaxandi er leið á dag
og um kvöldið lagði biksvartan mökk upp
frá ijöllunum. Allhvast var af suðvestri
116