Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Qupperneq 160

Ársskýrslur
í lok maí. Þó var reynt að bjóða upp á minni sýningar í samvinnu við Bókasafn Héraðsbúa fyrri hluta árs.
Seinni hluta árs var áhersla lögð á safnakennslu handa leik-, grunn-, og framhaldsskólum í Múlasýslum.
Skrifstofa safnsins var opin alla virka daga í vetur frá kl. 9-12 og 13-17 en þar var m.a. tekið á móti
safngripum og pöntunum i safnakennslu. Krambúðin var opin á sama tíma og sýningarsalur var opinn
gestum á föstudögum frá kl. 13-17 en hægt var að panta leiðsögn um salinn á öðrum tíma.
Að þreyja þorrann og góuna
Á efri hæð Safnahússins er rúmgóður sýningaskápur, sem er í umsjá Bókasafhs Héraðsbúa. Minjasafn
Austurlands setti þar upp sýninguna Að þreyja þorrann og góuna í byrjun febrúar 1996. Á sýningunni voru
sýnd áhöld sem notuð voru til vetrarverka innandyra á sveitabæjum á nýliðnum öldum.
Þorrinn hefst fyrsta föstudag eftir miðjan janúar og endar fyrsta laugardag eftir miðjan febrúar. Þá
byrjar Góan en henni lýkur fyrsta mánudag eftir 19. mars. Einmánuður, síðasti mánuður vetrar, tekur síðan
við af Góunni. Veðurfar er rysjótt á þessum tíma árs og áður fyrr gekk vetrarforði fólks oft til þurrðar í
þessum mánuðum. Lítið var um nýmeti og það fæði, sem til var, varð næringarlítið vegna misjafnra
geymsluskilyrða. Það helsta sem fólk hafði úr að moða var súrt slátur, reykt eða saltað kjöt og fiskur, sem
ýmist var þurrkaður eða saltaður. Á mörgum bæjum voru mjólkurafurðir af skomum skammti, því iðulega
var greitt fyrir leigu og verslunarvarning með smjöri og ostum. Fyrir afurðimar var keypt kafíi og mjöl í
brauð eða grauta. I dag er þetta ekki síður erfxður tími en á allt annan hátt. Viðhorf til lífsins em allt önnur.
Ullarvinna var stór hluti vetrarvinnunnar. Allir tóku þá til hendinni, konur, karlar og böm en
ullarvinnan fór að mestu fram í baðstofunni. Eftir að ullin hafði verið þvegin var byrjað á því að taka ofan
af, þ.e. togið frá þelinu. Síðan var hún kembd, spunnin og tvinnuð. Þá var tekið til við að prjóna eða vefa.
Þegar Þorrinn og Góan vom liðin var stutt í bjartari og betri tíma.
Sýningin, sem átti að minna á hvemig fólk lifði áður fyrr á þessum erfíða tíma ársins, teygði arma sína
alla leið inn á bókasafn. Þar var gömlum rúmum og áhöldum til inniverka komið fyrir og sýningin gerð
meira lifandi. Leikskólabörnum var boðið í heimsókn og þeim sagðar sögur frá liðirmi tíð við
olíulampaljós.
Safnakennsla
Safnakennsla Minjasafnsins var undirbúin í september og byrjað var að taka á móti pöntunum í hana
í byrjun október. Miðað var við að þátttakendur í kennslunni væm böm allt frá leikskólaaldri upp í
framhaldsskólanemendur en sent var út bréf í alla skóla á Fljótsdalshéraði og á Firði til kynningar á henni.
I kennslunni fór safnvörður með nemenduma um sýningarsal safnsins og að því loknu voru þau látin gera
verkefni um það sem fyrir augu bar. Verkefnin vom mismunandi eftir aldurshópum.
Leikskólabömum var sögð saga með söguþræði sem tengdist munum á Minjasafninu. Síðan vom léttar
spumingar, um söguna og munina, lagðar fyrir bömin. Þau vom að lokum látin svara spumingunum
munnlega. Nemendum í 1.-4. bekk vom afhentar teikninga, af munum í sýningarsalnum sem þau áttu
síðan að lita og segja skriflega til um það hvað væri á myndinni.
Verkefni nemenda í 5. - 8. bekkjum gmnnskóla fólust í hópvinnu, þar sem 2-3 nemendur unnu saman
við að svara ákveðnum spumingum um muni í sýningarsalnum. Spurt var um heiti nokkurra muna og
notkun þeirra. Nemendur í 9. -10. bekk gmnnskóla voru einnig látin vinna í hóp, 2-3 saman. Nemendurnir
gátu valið einn grip í sýningarsalnum og sagt skriflega frá honum í stuttu máli, s.s. heiti, aldur, notkun,
o.s.frv. Hugmyndalisti var lagður fram til að auðvelda val á efni. Sýningartextinn var notaður sem heimild,
auk þess sem bækur og uppflettirit lágu frammi til heimildaöflunar.