Jón á Bægisá - 01.11.2000, Blaðsíða 72

Isaac Bashevis Singer
um. Naftalí spurði Reb Falik af hverju væri verið að byggja svona stórt
hús handa honum, og Reb Falik svaraði: „Þú átt eftir að hafa not fyrir
það.“
„Til hvers?“ spurði Naftalí.
Smátt og smátt varð leyndarmálið ljóst. Á lífsleiðinni hafði Reb Falik
safnað mörgum bókum, svo mörgum að hann kom þeim ekki fyrir í eig-
in vistarverum, og margar bækur varð að geyma ofan í kjallara og á háa-
loftinu. Þar að auki hafði Naftalí sagt Reb Falik í samræðum þeirra, að
hann ætti skrásettar margar sagna sinna og sögur sem aðrir höfðu sagt
honum, og hefði þannig safnað kistufylli af handritum. En hann hafði
ekki getað gefið þessar sögur út, því prentararnir í Lúblín og hinum stór-
borgunum höfðu krafist mikilla fjárhæða fyrir að prenta þær, og fjöldi
þeirra sem keypti sögubækur í Póllandi var ekki nægilegur til að ná upp
í kostnað.
Við hliðina á húsi Naftalís lét Reb Falik reisa prentsmiðju. Hann pant-
aði kassa með leturgerðum frá Lúblín (í þá daga var ekkert til sem hét
setjaravél) og handknúna pressu. Héðan í frá gat Naftalí sett og prentað
sínar eigin sögubækur. Þegar hann komst að því hvað Reb Falik var að
láta útbúa handa honum, trúði hann varla sínum eigin eyrum. Hann
sagði: „Af öllum sögum sem ég hef heyrt eða sagt, verður þessi lang-
skemmtilegust."
Þetta sama sumar var allt tilbúið - húsið, bókasafnið og prentsmiðjan.
Veturinn lagðist snemma að. Undir eins eftir Laufskálahátíðina hófust
rigningarnar, og eftir þær tók að snjóa. Að vetrarlagi er fátt að gera á
sveitasetri. Bændurnir sátu í kofunum sínum og vermdu sig við ofnana
eða fóru á krána. Reb Falik og Naftalí voru saman flestum stundum. Reb
Falik var sjálfur sagnasjóður. Hann hafði hitt marga fræga greifa. Á yngri
árum hafði hann farið á kaupstefnur í Danzig, Leipzig og Amsterdam.
Hann hafði jafnvel heimsótt Landið helga, og séð Grátmúrinn, Makpels-
hellinn og gröf Rakelar.
Reb Falik sagði margar sögur, og Naftalí færði þær til bókar.
Hesthúsið var of stórt fyrir einn hest. Á setrinu átti Reb Falik nokkra
lúna klára sem gátu ekki unnið lengur, svo Sokki var ekki einn. Stund-
um þegar Naftalí kom í hesthúsið til að heilsa upp á Sokka sinn, sá
hann hvar hann laut höfði í átt að þeim hesti sem var vinstra eða hægra
megin við hann, og Naftalí virtist sem Sokki væri að hlusta á sögur
hinna hestanna, eða að segja sína eigin hestasögu. Satt er það að hestar
geta ekki talað, en verur Guðs geta gert sig skiljanlegar án orða.
Þennan vetur skrifaði Naftalí margar sögur - bæði sínar eigin og þær
sem Reb Falik sagði honum. Hann setti þær sjálfur og prentaði í hand-
70
á - TÍMARIT ÞÝÐENDA NR. 5 / 2000