Sagnir - 01.06.2016, Blaðsíða 51

farsóttir og vosbúð.18 Landfógeti var settur í embætti vorið 1683 en samkvæmt
etindisbréfi hans skyldi hann sjá um innheimtu á tekjum konungs. Sama ár var
stiftamtmaður settur sem var æðsti embættismaður konungs hér á landi og árið
1688 amtmaður sem samkvæmt erindisbréfi sá um dómgæslu.19
Lögmenn á íslandi voru tveir eins og hafði verið um aldabil, annar þeirra var
lögmaður vestan og norðan og hinn sunnan og austan. Aðalstarf lögmanna var
dórnarastarf á Alþingi.20 Dómstigin á íslandi voru fjögur: manntalsþingin í héraði,
lögþingsrétmr, yfirrétturinn og Hæstiréttur Danmerkur.21 Til konungs gátu menn
einnig leitað ef í nauðir rak en niðurstaða í slíkum málum var endanleg. Konungur
taldist ekki til dómstiga heldur var með áftyjun til hans opið fyrir möguleika á
ftekari úrskurði í málum en kóngur náðaði stundum þá er til hans leituðu eða
tnildaði dóma sem þeir höfðu hlotið.22 Drykkjuskapur var mikill á Alþingi þó
sérstaklega á árunum 1710-1720. Það þótti frekar við hæfi að vera drukkinn en
ekki. Þá var betra að brjóta af sér undir áhrifum því að þá var hægt að bera fyrir sig
r*nu- og ráðdeildarleysi.23
Erfðamálið
•^■ti eftir andlát Ástríðar á Mýrum, tengdamóður Snæbjörns, árið 1720 var bú
foreldra hans gert upp. Snæbjörn var nú auðugur maður og hélt áfram búskap að
Itiýrum. Páll Vídah'n hafði átt um átta ára skeið í þrasi við Snæbjörn vegna erfðamála.
kleila þeirra var vegna eignaskipta eiginkvenna þeirra. Páll sótti Snæbjörn líka fyrir
a<5) hafa selt Ástríði Jónsdóttur tengdamóður þeirra beggja hluti sem hann átti ekki
en það voru stokkur og sögubækur. Páll bjó í Víðidal á þessum tíma með konu
sinni Þorbjörgu Magnúsdóttur sem þótti hrokafull og bar ekki mikla virðingu fyrir
bónda sínum í hjónabandi þeirra og féll Páli það þungt. Páll var sagður greindur,
ábyrgðafullur, skyldurækinn og lögfróðastur sinna samtíðarmanna. Hann var virtur
tnaður.24 Páll kom ekki sjálfur vesmr til að sækja mál sitt gegn Snæbirni heldur
ferði Ólafi Jónssyni á Eyri við Skutulsfjörð umboð sitt en samkvæmt lögum var
honum heimilt að setja sækjanda máls í sinn stað væri sá hinn sami löghlýðinn og
skilvís maður. Páll hefði sjálfur átt að mæta þar sem héraðsþing á Mýrum var sett
10- júní 1720 tæpum mánuði áður en Alþingi var sett á Þingvöllum en þangað var
háU skyldugur að mæta þar sem hann var lögmaður. Því vekur það athygli að í svo
v'ðkvæmu f)ölskyldumáli skyldi hann setja Ólaf Jónsson á Eyri gegn Snæbirni.
Snæbjörn fann því allt til foráttu að Ólafur væri setmr sem sækjandi og krafði
hann um sönnun þess að hann væri þess bær að sækja málið. Ólafur var viðbúinn
fyrirspurn Snæbjörns, þar sem hann var kominn með í hendur yfirlýsingar frá
völdum og virmm aðilum um að honum væri fullkomlega treyst til að taka
18 Már Jónsson, Ami Magnússotí. Ævisaga, bls. 177.
19 Ólafur Jóhannesson, Stjórnskipun íslands (Reykjavík 1960), bls. 17-20.
20 Einar Arnórsson, Alþingi íslendinga 930-1930. Réttarsaga Alþingis, I. bindi bls. 186.
21 Lýður Björnsson, Saga íslands VIII. bindi (Reykjavík 2006), bls. 22-23.
22 Lýður Björnsson, Saga íslands VIII. bindi, bls. 19-22.
23 Einar Arnórsson, Alþingi íslendinga 930-1930. Réttarsaga Alþingis, I. bindi, bls. 151.
24 Páll Eggert Ólason og Þorkell Jóhannesson, Saga íslendinga timabiliö 1700-1770 (Reykjavík 1943), bls. 58-59.
51