Sagnir - 01.06.2016, Blaðsíða 285
borgarinnar eru dregin af bæjarnöfnum; Árbæjarhverfi er t.d. kennt við býlið Árbæ
og Ártúnsholt við Ártún.8
Eggert fjallar um tengsl Reykvíkinga við moldina í f]órða hlutanum. Reykvíkingar
voru ekki sjálfum sér nógir í grænmetisræktun og því þurftu þeir að flytja inn
grænmeti á síðari hluta 19. aldar. Sem dæmi má nefna að árlega voru flutt inn
hundruð tunna af kartöflum. Lítið var um matjurtagarða en bæjarstjórn reyndi að
bæta úr því á fyrstu áratugum 20. aldar með því að útbúa svæði fyrir þá. Árið 1909
voru svokaflaðir Aldamótagarðar opnaðir fyrir almenning. Verkamannafélagið
Dagsbrún fékk tæplega sex hektara land á Melunum undir sflka garða, reynslan af
þeim var góð en þeir hurfu þegar Gamli Garður var byggður árið 1933. Á árunum
1956-1960 stækkaði borgin ört, en matjurtagörðunum fækkaði.9
Skólagarðar Reykjavíkur tóku til starfa árið 1948, sem átm að koma í staðinn
fyrir sífækkandi sveitapláss sem ungdómurinn hafði haft aðgang að. Börnin fengu
úthlutað 25 fermetra gróðurreit gegn vægu gjaldi þar sem þau urðu að vera að
lágmarki tvær klukkustundir á dag undir leiðsögn kennaranema. Að sumri loknu
fengu börnin einkunn fyrir ástundun og hirðusemi. I fyrstu voru þessir garðar
gerðir fyrir unglinga en eins og gerist og gengur höfðu þeir oft öðrum hnöppum að
hneppa. Eftir árið 1960 voru garðarnir aðallega hugsaðir fyrir börn á aldrinum 9-12
ára. Skólagörðunum fjölgaði hægt en í upphafi áttunda áratugarins voru þeir á fimm
stöðum í borginni. Garðarnir voru flður í mannrækt, að kenna börnum reglusemi,
umhirðu og öðru sflku. Árið 2011 voru þeir lagðir niður í sparnaðarskyni.10 Til
þess að bæta upp missinn jók borgin við matjurtagarðasvæði fyrir fjölskyldur
borgarinnar.
í fimmta og síðasta hluta bókarinnar fjallar Eggert um skepnuhald í Reykjavík
og hvernig það tók breydngum. Nú þætti okkur, sérstaklega yngra fólkinu, skrítið
að sjá kindur eða kýr í Reykjavík, leitandi að gómsætum görðum til að bíta. En
Reykjavík var sveitaborg. Þar voru kýr, kindur, svín, hænur og hestar innan borgar-
markanna langt fram eftir 20. öld. Hinum nýju íbúum borgarinnar fannst þeir ná
bestum tengslum við sveit sína með því að halda nokkrar kindur. Árið 1960 voru
þær nokkur þúsund í Reykjavík en smátt og smátt var þeim úthýst úr borginni.
Reykvíkingar þurftu að flytja inn egg, en nokkur stór hænsnabú voru til og má
þar sérstaklega nefna bú bakarameistara. Einungis eggin voru nýtt en fólk borðaði
almennt ekki fuglakjöt sem í dag er flklega vinsælasta kjötmetið. Islendingar komust
þó ekki upp á lag með að borða það fyrr en vel var liðið á áttunda áratug síðustu
aldar og nú er orðið æ algengara að fólk hafi hænur í garðinum hjá sér.
Ekki var algengt að hinn venjulegi maður ætti kýr, fyrst og fremst hinir efnameiri
héldu þær enda þarfnast kúarækmn mikifla túna og húsakosts sem var ekki á allra færi
að standa undir. Hér voru nokkur stór kúabú í einkaeigu, eins og á Korpúlfsstöðum
og í Viðey. Eggert greinir vel frá því hvernig Framsóknarflokkurinn breytti öllu
8 Eggert Þór Bernharðsson, Sveitin i sálinni, bls. 95.
9 Eggert Þór Bernharðsson, Sveitin i sálinni, bls. 121-122,125-126 og 141-146.
10 Eggert Þór Bernharðsson, Sveitin í sálinni, bls. 154-159.
285