Sagnir - 01.06.2016, Blaðsíða 232

óþurftar en góðs, sérstaklega ef það leiddi til eignasölu á undirverði.“4
Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings, sagðist ekki geta fullyrt
hvaða óskir eða fyrirmæli stjórnvöld hefðu sett fram eða hvenær um minnkun
bankanna. Hvorki hann né Sigurður Einarsson lýstu ábyrgð á hendur Geir.5
Lárus Welding, fyrrverandi forstjóri Glitnis, var sá eini sem mælti í þá veru að
stjórnvöld hefðu getað gert meira til að koma í veg fyrir eða draga úr áhrifum
hrunsins en setti fyrirvara við hvort það hefði einhverju breytt. Hann sagði að
skýr tímasett markmið frá stjórnvöldum hefðu hugsanlega hjálpað stjórnendum
að leggja dliögur fyrir stjórnir bankanna en kvað óvíst að það hefði skilað árangri-
Lárus kvað ekki víst að það hefði verið til að bæta stöðuna ef menn hefðu selt
eignir á hrakvirði undir þrýstingi frá stjórnvöldum.6
Afstaða stjórnenda bankanna til orsaka hrunsins og ábyrgðarinnar á því
Stóru spurningarnar um hrunið hljóta ávallt að vera hvers vegna hagkerfið hrundi
og jafnvel hverjir báru ábyrgð á því. Þó svo að tilgangurinn með réttarhöldunum
yfir Geir H. Haarde hafi ekki verið að greina ástæður og orsakir hrunsins nýtast
skýrslugjafir við réttarhöldin til að varpa ljósi á hug þeirra manna sem réðu för i
uppbyggingu og rekstri bankakerfisins.
Þar sem stjórnendur bankanna töldu Geir ekki bera áb)'rgð á því hvernig til hefði
tekist í þessum efnum hyggst ég skoða hvernig þeir mátu eigin ábyrgð á þessum
málum og jafnframt hvernig þeir skýrðu stækkun bankakerfisins á upphafsárum
aldarinnar. Þótt sú stækkun hafi ekki verið meðal ákæruliða hafði hún óneitanlega
áhrif á hvernig fór fyrir bönkunum.
Stækkun bankakerfisins
Rannsóknarnefnd Alþingis um aðdraganda og orsakir hrunsins rakti orsakirnar til
þess hversu hratt og mikið bankarnir hefðu stækkað, og komst að þeirri niðurstöðu
að sá mildi og áhættusami vöxtur hefði ekki verið í samræmi við langtímahagsmuni
banka.7 Þetta eru þættir sem stjórnendur bankanna réðu mestu um. Því er ástæða til
að skoða hvernig þeir meta eigin verk, þegar kemur að stækkun bankanna.
Skýringar bankamanna voru þó að hluta aðrar. Halldór J. Kristjánsson leit
lengra aftur. Hann sagði að sókn bankanna til útlanda og vöxtur þeirra hefði hafist
þegar samkeppnisyfirvöld höfnuðu samruna Landsbankans og Búnaðarbankans
árið 2000. Að hans mati var „...þar með ... komið að leiðarlokum þess sem að
4 Vef. Sigurjón Þ. Árnason, skýrslugjöf í landsdómi, 12. mars 2012,
http://landsd0mur.is/adalmedferd/nr/59. Sótt 6. janúar 2013.
5 Vef. Skýrslugjöf Hreiðars Más Sigurðssonar, 12. mars 2012, http://landsd0mur.is/adalmedferd/nr/40.
Sótt 6. janúar 2013 og Sigurðar Einarssonar í landsdómi, 12. mars 2012,
http://landsdomur.is/adalmedferd/nr/57. Sótt 6. janúar 2013.
6 Vef. Lárus Welding, skýrslugjöf í landsdómi, 12. mars 2012,
http://landsd0mur.is/adalmedferd/nr/55. Sótt 6. janúar 2013.
7 Addragandi og orsakirfalls islensku bankatina, 1. bindi. Ritstjórn Páll Hreinsson, Sigríður Benediktsdóttir
ogTryggvi Gunnarsson. Rannsóknarnefnd Alþingis (Reykjavík 2010), bls. 31-47.
' 232