Sagnir - 01.06.2016, Qupperneq 307

hafi verið „upp á ýmsum nýjungum, s.s. að minnka umbrotið“ (bls. 5). Þarna finnst
manni of lítil umræða um afar róttæka breytingu. Augljóst er þó að Sagnir hafa átt í
tilvistarkreppu undanfarin ár og ætlun ritstjóra með efnismiklu oggjörbreyttu blaði
sé að blása nýju h'fi í tímaritið. Það er hins vegar galli að forsendurnar eru óljósar.
Hvað framhaldið varðar þá er þessi breyting a.m.k. orðinn hlutur og vonandi að
næstu ritnefndir leyfi þá stærð og útliti 30. árgangs að halda sér. Það er að minnsta
kosti ánægjulegt að ritið sé komið út eftir langa bið.
I ritstjórnarspjalli kemur fram að ekki hafi verið lagt af stað með sérstakt þema
í þessu hefti en raunin hafi orðið sú að kvenna- og kynjasaga sé áberandi. Ekkert
er athugavert við það að tímarit á borð við Sagnir leggi áherslu á fjölbreytni þeirra
rannsókna sem sagnfræðinemar stunda sem hluta af sínu háskólanámi. Það væri
jafnvel villandi að leggja of mikla áherslu á tiltekin efni. Gróskan í kvenna- og kynja-
sögu er þó eftirtektarverð, sérstaklega vegna þess að ekki er sérstök kennslustaða
tengd lcvenna- og kynjasögu í sagnfræði við Háskóla Islands.
Ovenju margar fræðigreinar eru í þessum árgangi, eða 15 alls. Ellefu þessara
greina eru byggðar á BA-ritgerðum og ein á meistaraprófsritgerð. Það eitt sér ætti
að vera vísbending um gæði, en jafnframt má velta fyrir sér hvort hægt sé að koma
efni langra ritgerða haganlega til skila í grein af meðallengd í Sögnum (10-15 bls.)
Innsláttar- og stafsetningarvillur eru ekki margar í þessu hefti og frágangur almennt
hnökralaus. A einstaka stað hefur þó eitthvað misfarist, t.d. þegar bein tilvitnun
er ekki inndregin en á augljóslega að vera það (bls. 220). Þá er einkennilegt að í
ritgerðalistanum aftast eru leiðbeinendur stundum skreyttir doktorstitli og stundum
ekki, án sjáanlegs samræmis. Eg myndi leggja til þá breytingu til samræmingar að
þessu titlatogi yrði sleppt.
Fyrstu tvær greinar 30. árgangs fjalla um skólamál. Þorsteinn Páll Leifsson
skrifar um „háskólamálið“ og stiklar á stóru yfir helstu rök fvrir nauðsyn íslensks
háskóla sem komu fram í opinberri umræðu á 19. öld. Að lokum greinir hann á
milli fimm ástæðna sem einkum var vísað í þessari umræðu. Þar sem langt timabil
er til skoðunar verður umfjöllun Þorsteins stundum ágripskennd en hann nær að
fanga aðalatriði málsins og myndi greinin sóma sér vel sem kafli í yfirlitsriti á borð
við Sögu Islands. Það sem maður saknar einna helst í þessari grein er hin hlið
málsins, viðhorf danskra stjórnvalda til hugmynda um íslenskan háskóla.
Grein Nönnu Þorbjargar Lárusdóttur um menntahugmyndir Jónasar frá Hriflu
er mun rækilegri hugmyndasöguleggreining á afmarkaðra efni. Framsetning Nönnu
er hvarvetna skýr og hún tengir Jónas réttilega við aðra íslenska „pragmatista“ eins
og Guðmund Finnbogason. Glöggt er hægt að sjá hvaðan kveikurinn er kominn
að hugmyndum Jónasar að íslenskum lýðháskóla, sem hann fékk síðan tækifæri
til að útfæra sem skólastjóri Samvinnuskólans í marga áratugi og sem athafna-
samur menntamálaráðherra. Lítið er hins vegar fjallað um áhrif Jónasar á íslensk
menntamál þannig að greinin nýtist einkum sem innlegg í frekari rannsóknir á þeim
og stendur fyllilega fyrir sínu sem slík. Einungis eitt þótti mér gagnrýnisvert við
greinina, þegar skyndilega er farið að fjalla um grein Jóns J. Aðils um lýðháskóla
(bls. 41) án þess að fyllilega sé ljóst hvernig það tengist hugmyndum Jónasar.
307