Sagnir - 01.06.2016, Blaðsíða 206

og þóttu helst til þess fallin til að vekja samúð fólks með honum. Almennt vefengdi
Jóhann framburðinn. Hann sagði ógerning að sanna að maðurinn væri í raun
Gervasoni þrátt fyrir allar þær upplýsingar sem þegar lágu fyrir. Fæðingarvottorðið
gæti þess vegna verið jafn „áteiðanlegt“ og hollenska atvinnuskírteinið. Þá benti
Jóhann á það í skýrslu sinni að Gervasoni hefði þrátt fyrir allt farið ferða sinna
frjáls þótt hann þyrfti að fara huldu höfði.19 Ekki var tekið tillit til þess að það gæti
verið þungur baggi að lifa í felum af ótta við að vera sendur í fangelsi.
Eftir skýrslutökuna ítrekaði dómsmálaráðuneytið beiðni sína við sendiráðið
í París og fór fram á upplýsingar um brotaferil, reglur um herskyldu og hvort
Gervasoni hefði verið neitað um persónuskilríki.20 Svör bárust tveimur vikum síðar
ásamt hegningarvottorði sem kom heim og saman við framburð Gervasonis. I
hegningarvottorðinu kom fram að hann hefði bæði verið dæmdur fyrir að neita að
gegna herþjónustu ogliðhlaup á friðartímum. Hins vegar fylgdi ekki orðsendingunm
hvort Gervasoni hefði verið neitað um skilríki né heldur reglur um herskyldu.'1
Því gátu stjórnvöld ekki reitt sig á upplýsingar um slíkt nema þær sem birtust 1
íslenskum dagblöðum og byggðu á viðtölum við Gervasoni sjálfan.
Ahrif stjórnmálanna á málið.
Friðjón Þórðarson, dóms- og kirkjumálaráðherra, kvað upp úrskurð sinn 22-
september eða þremur dögum eftir að svör bárust frá Frakklandi. Niðurstaða
Friðjóns var sú að hvorki þótti ástæða til að veita Gervasoni pólitískt hæli ne
landvistarleyfi. Ráðherra hélt því fram að almennt væri það ekki talinn grundvöllnr
fyrir veitingu pólitísks hælis að umsækjandi hefði horfið úr landi fyrir að neita að
gegna herþjónustu, sem væri skylda að gegna samkvæmt lögum heimalandsins."
Akvörðun ráðherra var í samræmi við afstöðu embættismanna í dómsmála-
ráðuneytinu. Réttarreglur Frakklands voru ekki taldar þess eðlis að brot á þeina
gæfu tilefni til að veita Gervasoni hæli sem pólitískum flóttamanni. Hins vegar gæjj
það átt við um menn frá öðrum löndum, en hvert tilvik þyrfti að meta sérstaklega."
Reglur um herskyldu í Frakklandi nutu þannig blessunar íslenskra stjórnvalda þotj
hugtakið væri Islendingum að nokkru leyti framandi enda hafði herskylda aldrej
verið leidd í íslensk lög þó ákvæði um slíkt væri vissulega að finna í stjórnarskránni
og Islendingar því aldrei staðið frammi fyrir þeirra kröfu að þurfa að bera vopn-'
Enn fremur vísaði ráðuneytið í útiendingalög máli sínu til stuðnings, eíl
19 ÞI. Dóms- og kirkjumálaráðuneytið, 2002-B/393. Jóhann Jóhannsson. Skýrsla af
Patrick Gervasoni (samantekt). 5. september 1980.
20 ÞÍ. Dóms- og kirkjumálaráðuneytið. 2002-B/393. Bréf Ólafs W Stefánssonar til
Þorsteins Ingólfssonar, 11. apríl 1980.
21 ÞI. Dóms- og kirkjumálaráðuneytið. 2002-B/393. Bréf franska dómsmálaráðuneyits til ráðuneytis,
19. september 1980 auk hegningarvottorðs (Bulletin n°2 du casier judicare).
22 ÞI. Dóms- og kirkjumálaráðuneytið. 2002-B/393. Bréf ráðuneytis til Ragnars Aðalsteinssonar,
22. september 1980.
23 Viðtal. Höfundur við Ólaf Walter Stefánsson, 18. febrúar 2013.
24 Þingsályktun um gildistöku stjórnarskrár lýðveldisins íslands. Stjórnartiöindi 1944, A deild, bls. 50.
206