Sagnir - 01.06.2016, Blaðsíða 224

Kvótamál:
HALLDÓR GAF SIG
_______Öll fjögur áhersluatrtil Alþýðuflokksmanna fóru inn l/rumvarplð um stjórn JhkvfiSa._|_
Fjrirsögtt i A/pjðubladimt 4. desember 1987
að veiðileyfi sem fengust ókeypis tryggðu handhöfum þeirra allan ágóðann af
framleiðsluaukningunni sem þjóðin ætti í raun að njóta. Eðliiegast væri að þeir sem
hefðu veiðileyfi greiddu fyrir þau ákveðið verð og að ríkið ráðstafaði arðinum til
þjóðarinnar.34 Veiðileyfin sem menn greiddu fyrir tiltekið gjald ættu svo að gilda i
allt að 15 ár til að auðvelda hagræðingu í rekstri.35
Þorkell Helgason stærðfræðingur tók í svipaðan streng í blaðagrein sama ár,
en hann taldi að hinu opinbera bæri að selja aflakvótana ef kvótakerfið ætti að
verða rétdátara, þá þyrftu nýliðar í sjávarútvegi ekki að kaupa eða leigja kvóta af
útgerðarmönnum dýrum dómum. Hann var einnig þeirrar skoðunar að veiðileyfm
yrðu að vera framseljanleg svo þau gætu, til lengri tíma litið, komist í hendur þeirra
sem best færu með þau.36
Dr. Jónas Bjarnarson, þáverandi deildarstjóri hjá Rannsóknastofnun fisk'
iðnaðarins, sagði í Dagblaðinu Vísi sama ár að fólk væri farið að veita því eftirtekt að
skip voru seld á milli landshluta fyrir hundruð milljóna króna og það langt umfram
raunvirði þeirra. Með tímanum hefði almenningur á íslandi áttað sig á því að ekki
væri einungis verið að selja skipin, heldur aðganginn að fiskistofnunum. Jónas sagði
að veiðileyfaúthlutun sem byggðist á veiðireynslu nokkurra ára væri forkastanleg
og líkti LIU við franskan aðal frá 18. öld. því „fe]f einhver samtök hafa korrust
yfir forrétdndi munu þau aldrei af frjálsum vilja gefa þau efdr.“37 Hinir réttu hags-
munaaðilar sjávarútvegs væru Islendingarnir og með sölu á veiðileyfum væri hægt
að koma í veg fyrir myndun „aðalsstéttar“ í útgerð annars vegar og spillingu meðal
stjórnmálamanna við úthlutun veiðiheimilda hins vegar. Að mad Jónasar var brynt
að Alþingi myndaði skýra stefnu um veiðileyfasölu en ekki úthlutun ef rétdæta
ætd kvótakerfið.38Skoða þarf stutdega kosd veiðileyfagjalds hefði það verið lögfest’
Þorvaldur Gylfason hagfræðingur taldi veiðileyfagjald nauðsynlegt af nokkrum
ástæðum. I fyrsta lagi myndu veiðigjöld skapa svigrúm til að afnema tekjuskatt
einstaklinga og fyrirtækja. I öðru lagi myndu þau draga úr mismunun milli atvinnu-
vega sem myndi m.a. þjóna hagsmunum iðnaðar, verslunar og þjónustu, en einmg
um leið alls þjóðarbúsins dl jafns við sjávarútveginn. í þriðja lagi myndu veiðigjöld
34 Gylfi Þ. Gíslason, „Takmörkun sóknar - sala veiðileyfa“, Morgunbladiö, 5. desember 1987, bls. 40.
35 Gylfi Þ. Gíslason, Fiskibagfraði, bls. 142-143.
36 Þorkell Helgason, „Opinber kvótasala tryggir hagkvæma og sanngjarna stjórn fiskveiða“,
Morgunblaðid, 4. nóvember 1987, bls. 46.
37 Jónas Bjarnarson, „Fiskveiðistjórnun með kvótasölu“, Dagblaðið Vísir, 19. nóvember 1987, bls. 14.
38 Sama heimild.
y 224