Skagfirðingabók - 01.01.2011, Qupperneq 27

27
ANDRÉS BJÖRNSSON ÚTVARPSSTJÓRI
felld dagskrá“, sögulegt eða bók-
menntalegt efni sem skipað var saman
í heild.
Andrés varð brátt tíður gestur í dag-
skránni og las þar bundið mál og
óbundið. Í samþykkt útvarpsráðs um
ráðningu hans er minnst á þýðingar,
m. a. leikrita. Andrés þýddi einnig og
las heilar skáldsögur sem framhalds-
lestra á þessum fyrstu árum sínum.
Veturinn 1945–46 las hann Stygge
Krumpen eftir danska höfundinn Tit
Jensen. Þetta er löng saga sem gerist á
siðskiptatímanum í Danmörku, en
þýð ingin hefur aldrei verið prentuð.
Árið 1949 las Andrés þýðingu sína á
Catalinu eftir hinn kunna breska höf-
und Somerset Maugham, sú þýðing
kom út 1957. Á fyrstu starfsárunum
og jafnan síðan las Andrés oft ljóð, en
ljóðaflutningur var eins konar sérgrein
hans í útvarpi. Undir ævilok hans var
gefinn út hljómdiskur með úrvali af
þeim lestri. Elsta hljóðritunin er frá
1946 og má heyra hve næmur ljóða-
flytjandi hann er þá orðinn.
Hér að framan hafa verið nefndir
nokkrir samverkamenn Andrésar í
Ríkisútvarpinu. Ýmsir þeirra voru
þjóð kunnir skörungar, lítt gefnir fyrir
að láta hlut sinn ef í odda skarst. En
Andrés hafði þá skapstillingu og lip-
urð að samstarf hans við þá var
yfir leitt gott. Emil Björnsson varð
frétta maður við útvarpið á þessum
árum. Í minningum sínum skiptir
hann samstarfsmönnum í þrjár sveitir
og kallar þær baráttusveit, friðarsveit
og létt sveit. Ekki fer milli mála að
Jón as Þorbergsson og Helgi Hjörvar
voru fremstir í baráttusveitinni, en í
létt sveitinni voru tónlistarmennirnir
Páll Ísólfsson og Þórarinn Guðmunds-
son. Í friðarsveitinni nefnir Emil Jón
Magn ússon fréttastjóra, Sigurð Þórðar-
son skrifstofustjóra og Árna Kristjáns-
son píanóleikara, síðar tónlistarstjóra.
„Af sama málmi var Andrés Björnsson
gerður, er var kominn að útvarpinu á
undan mér,“ segir Emil. „Má ekki síst
marka innviði hans af því, að hann var
lengi náinn samstarfsmaður Helga
Hjörvar, og synti fram hjá öllum þeim
skerjum, sem braut á kringum þann
eilífa iðuklett í útvarpsbrimi þeirra
tíma.“ (Emil Björnsson: Litríkt fólk,
127).
Það er vafalaust rétt að mikla lagni
þurfti til að eiga hnökralaus samskipti
við aðra eins útvarpsstjörnu og skap-
mann og Helga Hjörvar. Af honum
stafaði sífelldur ófriður sem að lokum
hitti hann sjálfan fyrir sem rakið
verður. En Andrés lét hann jafnan
njót a sannmælis fyrir kosti sína og
hlut í að vinna útvarpinu sess meðal
almennings. Við lát Helga minntist
Andrés hans á þessa leið:
Ekki mun ofsagt, að Helgi Hjörvar
mótaði dagskrá Ríkisútvarpsins öll-
um öðrum fremur á fyrri árum þess,
og hann bar hana raunar uppi að mjög
miklu leyti, meðan útvarpið var ungt
að árum. Hann verður alla stund hug-
stæður þeim, sem hlýddu máli hans
frá hljóðnemanum, enda hafði hann
til að bera allt, sem prýða mátti flytj-
anda útvarpsefnis. Hann var íslenzku-
maður ágætur. Málið lék honum á
tungu sem bezt mátti verða, en yfir
máli hans var rómur, snjallur og karl-
mannlegur, sem fór einstaklega vel í
eyrum. Helga Hjörvar var og gefin
frásagnarlist meiri en öðrum mönn-
um, ekki aðeins í útvarpsflutningi