Skagfirðingabók - 01.01.2014, Side 66

SKAGFIRÐINGABÓK
66
mikið við sögu. Hún stendur ekki
jafnfætis bræðrum sínum, en Gunnar
veitir henni mesta athygli. Hann dregur
fram pólitíska mynd af Þórunni. Hún
tekur þátt í stjórnmálabrölti föður síns
og tekur ákveðna afstöðu. Torfhildur
lýsir henni sem ásthneigðri konu,
lætur jafnvel að því liggja að hún hafi
ekki verið fyllilega trú sem eiginkona.
Torfhildur skapar meiri gleði í kringum
biskupsfjölskylduna en hinir höfundarnir
tveir. Ólafur lýsir Þórunni sem algjörri
frenju. Hann notar hvalreka til að draga
upp fremur ókvenlega og rosalega mynd
af henni. Hann grípur líka í sögu sinni til
þjóðsagna sem til eru
af forneskju hennar
og göldrum.
Þórunn Jónsdóttir
tilheyrði vissulega
efstu lögum samfé-
lagsins og var efna-
hagslega vel sett eins
og Vilborg Auður
Ísleifsdóttir bendir
á.6 Hún var engin
almúgakona og það
er að hluta til ástæða
þess að hún hefur lifað
svo vel í heimildum.
Heimildir um konur
frá 16. öld endur-
spegla helst líf efri
stéttar kvenna sem
komu að lagagjörn-
ingum, en við sjáum
líka bregða fyrir lífi
kvenna sem komust
í kast við lögin vegna
lögbrota eða fátæktar. Hér er reynt að lesa
úr heimildum hvaða hlutverki Þórunn
gegndi í samtíma sínum. Birtist hún
þar eingöngu í hefðbundnu kyngervi
konunnar, eða seildist hún til valda
og áhrifa í heimi karla? Hún var virk í
fjármálalífi sextándu aldar og kannski
mætti sjá hana í svartri dragt innan
glerveggja nútíma peningavalds. Líklegt
er og, að hún hafi haft áhrif í pólitísku
valdabrölti samtíðarinnar. Þess sér raunar
stað í heimildum, til dæmis þegar hún
stóð uppi í hárinu á sendimönnum
konungs eftir aftöku Hólafeðga.7
Einnig benda bréf Guðbrands biskups
Á þjóðhátíð sem haldin var á Hólum í Hjaltadal 23. júní 1974
var undir stjórn Gunnars Eyjólfssonar sviðsett leikverk Matthíasar
Jochumssonar um Jón Arason. Fyrsti kaflinn fór fram á tröppum
kirkjunnar en aðrir hlutar leikritsins voru fluttir á útisviði
í Lautinni sunnan við Staðinn. Hér er Rúrik Haraldsson í
hlutverki Jón biskups Arasonar í broddi fylkingar en synir hans og
meðráðamenn sitja á stalli. Að baki þeim standa liðsmenn þeirra,
leiknir af bændum úr nágrenninu.
Ljósm.: Stefán Pedersen.
6 Vilborg Auður Ísleifsdóttir, 2001, bls. 261.
7 Íslenzkt fornbréfasafn (ÍF) XII, bls. 288.