Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Side 49

H r y l l i n g u r ! H r y l l i n g u r ? Va m p ý r a n g e n g u r l a u s
TMM 2010 · 2 49
og því er þeim ekki skapað nema að skilja – og þannig fékk Angel sína
eigin sjónvarpsþáttaröð.
Með þessu var dregin nokkuð skýr lína milli góðra og illra vampýra,
þó reyndar hafi hún sjúskast svolítið þegar önnur karlkynsvampýra,
Spike, gerðist einnig aðstoðarmaður og ástmaður Buffy.21
Línan milli góðs og ills er ekki eins skýr hjá Rice, þó vissulega leggi
hún nokkuð uppúr því að aðalhetjurnar leggist frekar á varmenni en
góðborgara. Það er til dæmis auðvelt að sjá þráð á milli Louis og Angel
og einnig má ætla að Rice sé áhrifavaldur á Ljósaskipta – og Sookie
Stackhouse-seríurnar.22 Bækur Rice eru gífurlega dramatískar og upp-
fullar af átakamiklum ástríðum, líkt og Ljósaskipti. Ljósaskipti gerir
mikið útá erótík og minnir meira á ástarsögu en hrollvekju, meðan
Sookie-serían stendur nær glæpasögunni, þó með áberandi þáttum
ástarsögunnar. Útfærsla Harris er öllu frumlegri, og nær Buffy sem er
eitt áhugaverðasta vampýruverk síðustu ára. Það sem einkennir þessar
nýjustu bækur og sker þær að nokkru leyti frá Buffy, er ofuráherslan
sem lögð er á glæsileika vampýrunnar. Vissulega hefur vampýran alltaf
búið yfir miklu aðdráttarafli, en það er þó ekki fyrr en með bókum Rice
sem hún fer að minna meira á guðlega veru en manneskju. Hin yfir-
gengilega – og yfirnáttúrulega – fegurð er lykilatriði í þessari nýjustu
bylgju vampýrusagna, enda standa margar hverjar nær ástarsögunni en
hrollvekjunni, eins og (margoft) áður hefur komið fram.
Að þessu leyti sker nýjasta bylgjan sig frá þeirri næstu á undan þó
þær séu vissulega náskyldar. Með nokkurri einföldun má skipta hinni
harmrænu eða ‘góðu’ vampýru í fjögur tímabil. Það fyrsta hefst þá
með rómantíkinni og þá sérstaklega sögu Polidori með tilheyrandi
samruna vampýrunnar við hinn tilfinninganæma og dálítið skemmda
rómantíska snilling. Segja má að þetta tímabil hafi náð hámarki sínu
í Drakúla-myndinni frá 1931. Næsta tímabil hefst svo með Viðtalinu,
árið 1976. Skáldsögur Rice sverja sig að heilmiklu leyti í rómantísku
hefðina með tilheyrandi yfirbragði drama og hnignunar og þeir félagar
Louis og Lestat eru báðir verðugir fulltrúar hinnar göfugu, en göll-
uðu, byronsku hetju. Segja má að þetta tímabil nái hámarki sínu með
kvikmyndinni, árið 1994. Þá er þriðja tímabilið að vissu leyti þegar
hafið, með Buffy-kvikmyndinni (1992) og fyrstu skáldsögu Hamilton
um vampýrubanann Anitu Blake (1993). Þessi verk eiga það sameigin-
legt að leggja ofuráherslu á vampýrubanann, sem jafnframt er öflug
kvenhetja. Hin byronska hetja er því að nokkru leyti horfin (þó ýmsar
vampýrískar karlhetjur, eins og Angel, uppfylli hlutverkið ágætlega), en