Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Side 52

Ú l f h i l d u r D a g s d ó t t i r
52 TMM 2010 · 2
kring. Vampýran með alla sína bannhelgi er því fullkomið viðfang
unglingaásta í nútíma-rómönsu.27
En hvað með hryllinginn? Sem hrollvekja er sagnabálkurinn ekki til
stórræðanna. Undir lok fyrstu bókarinnar dúkkar skyndilega upp óvin-
veitt vampýra sem vill borða Bellu og upphefst nú mikill eltingaleikur
og hasar. Þessi ógn er á engan hátt undirbyggð því fram að þessu hefur
sagan snúist að mestu um tilhugalífið og það að uppgötva hina óvæntu
krafta vampýranna, en fyrir utan að vera ægifagur er Edward bæði
ofursterkur og hraðskreiður og les hugsanir. Þau forðast sólina, en ekki
af því að hún steiki þau heldur af því að húð þeirra glóir í sólinni. Allt
gerir þetta það að verkum að vampýrurnar virka guðdómlegar fremur
en demónískar og því flækjast málin nokkuð þegar upp kemst um illar
vampýrur – en þær búa yfir samskonar hæfileikum. Það er ekki fyrr
en í síðustu bókinni sem reynt er aðeins að greiða úr þessu vandamáli
með góðar og vondar vampýrur en tekst ekki sérlega vel, enda er síðasta
bókin sú langsísta af þessum fjórum (fyrsta bókin fylgir fæst á hæla
henni, númer tvö og þrjú eru læsilegastar).
Ljósaskiptaserían er áhugavert dæmi um greinablöndun, þarsem
óvættur úr hrollvekju er færð yfir í ástarsögu með þeim afleiðingum
að ýmis konar togstreita myndast, sem á stundum kemur fram í gall-
aðri uppbyggingu. Þetta verður enn áhugaverðara í samanburði við
kvikmyndina Ljósaskipti, en þar er innkoma illu vampýranna betur
undirbyggð og vægi hrollvekjunnar því meira. Ekki féll þetta þó
endilega í kramið hjá aðdáendum sagnanna, sem álitu að verið væri að
troða einhverjum hryllingi uppá ástarsöguna þeirra.28 Við megum ekki
gleyma að fyrirbærið heitir ekki lengur hrollvekja heldur yfirnáttúruleg
ástarsaga.
Yfirnáttúrulegar ástir eru lykilatriðið í tveimur öðrum sagnabálkum,
sem sömuleiðis njóta mikilla vinsælda, en það eru fyrrnefndar sögur
um Vampíruskólann og Hús næturinnar.29 Í báðum þessum seríum er
beinlínis gert útá vampýruskóla og því má segja að þessar bækur séu
enn meira í anda Harry Potter en Ljósaskiptin. Vampíruskólinn segir
aðallega frá tveimur unglingsstúlkum, Lise og Rose, önnur er vampýra
en hin er hálf-vampýra og kallast slíkur kynblendingur ‘dhampyr’.30
Hálf-vampýrur nærast ekki á blóði en þær búa hinsvegar yfir styrk
vampýrunnar og þjóna því aðallega því hlutverki að vera lífverðir þeirra,
en vampýrurnar eru í stöðugri hættu vegna þriðju tegundarinnar,
‘strigoi’, sem eru illar vampýrur. Orðið ‘strigoi’ er austur-evrópskt að
uppruna og vísar bæði til vampýru og norna, eða bara almennt til ill vætta,
en meðan vampýrurnar í Vampíruskólabókunum nærast aðeins á blóði