Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Side 60

Ú l f h i l d u r D a g s d ó t t i r
60 TMM 2010 · 2
enn meira í dag er hvernig henni er stillt upp sem spegilmynd mann-
eskjunnar og krefur lesendur og áhorfendur sína um að horfa í þennan
spegil og velta fyrir sér muninum á okkur og ‘hinum’, og þarmeð okkar
eigin mennsku.
Kannski lýsa lokalínurnar í Saklaust blóð þessu nýja tvíræða viðhorfi
til vampýrunnar best, en undir lok kvikmyndarinnar gengur Marie í
átt að sólarupprásinni, ákveðin í að farga sjálfri sér – einmitt af því hún
er svo mikið skrýmsli. Joe bjargar henni á síðustu stundu og játar henni
ást sína. Vampýran bendir honum á að hún lifi á blóði og drepi menn
og því svarar hann einfaldlega: „Ef þú værir fullkomin þá værirðu ekki
á lausu.“
Tilvísanir
1 Á frummálinu: „To die, to be really dead, that must be glorious.“
2 Hrollvekjufræðingurinn David J. Skal fjallar um ýmsar hliðar þessarar Drakúlaímyndar í
bráðskemmtilegri bók sinni Hollywood Gothic: The Tangled Web of Dracula from Novel to Stage
to Screen, London, André Deutsch 1992 (1990).
3 Nú er fyrsta bókin í þessari seríu komin út í íslenskri þýðingu Höllu Sverrisdóttur: Dauð þar til
dimmir (Reykjavík, Forlagið 2010).
4 Aðalkarlhetja Ljósaskiptaseríunnar er líka leikin af enskum leikara. Það segir kannski sitt um
heimsþorpið svokallaða að nú þykir ekki lengur þörf á að leita til Austur-Evrópu eftir framand-
leika, England nægir.
5 Charlaine Harris heldur því fram að það sé auðvelt fyrir ástarsöguhöfunda að færa sig yfir í að
skrifa um hið yfirnáttúrulega og bendir á að eftir að hafa skrifað um pör sem fá endalausar full-
nægingar samtímis, þá geti hið yfirnáttúrulega ekki verið svo fjarlægt. („I guess after writing
about couples who always have simultaneous orgasms, the supernatural doesn’t seem so out-
landish“, sjá: http://www.scifiguy.ca/2009/06/review-urban-fantasy-special-issue-from.html,
skoðað 270210). Ég kann Dagbjörtu Kjartansdóttur í bókabúðinni Nexus góðar þakkir fyrir að
benda mér á þessa ágætu athugasemd Harris og jafnframt að fræða mig um fyrirbærið yfirnátt-
úrulegar ástarsögur.
6 Bókmenntasögu vampýrunnar, með áherslu á rætur í rómantíkinni, má meðal annars finna
í: Mario Praz, The Romantic Agony, ensk þýð. Angus Davidsson, London, Oxford University
Press 1951 (1933), Margaret L. Carter, Shadow of a Shade: A Survey of Vampirism in Literature,
New York, Gordon Press 1975, og James B. Twitchell, The Living Dead: A Study of the Vampire
in Romantic Literature, Durham, N.C., Duke University Press 1981.
7 Það væri að æra óstöðugan (og það er augljóst að greinarhöfundur er ekki mjög stöðugur) að
ætla að ná utanum um umræðuna um vampýrur og erótík og (hættulega) kynhvöt kvenna.
Meðal annars deilir fræðifólk enn um stöðu konunnar í Drakúla; leysir greifinn kynhvöt
kvenna úr læðingi eða er bókin táknsaga um bælingu konunnar? Sem dæmi um þessi fræðilegu
átök má nefna bráðskemmtilega bók Ninu Auerbach, Our Vampires, Ourselves, Chicago og
London, The University of Chicago Press 1995 og öllu varhugaverðara verk Bram Dijkstra, Idols
of Perversity: Fantasies of Feminine Evil in Fin-de-Siècle Culture, New York og Oxford, Oxford
University Press 1986. Einnig má nefna greinar Roberts Tracy og Reginu Gagnier, „Loving You
All Ways: Vamps, Vampires, Necrophiles and Necrofiles in Nineteenth-Century Fiction“ og
„Evolution and Information, or Eroticism and Everyday Life in Dracula and Late Victiorian
Aestheticism“, í Sex and Death in Victorian Literature, ritstj. Regina Barreca, London, Mac-
Millan 1990 og grein Sian Macfie, „’They suck us dry’: A Study of Late Nineteenth-Century